FORTRAN BİLGİSAYAR PROGRAMLAMA

fortran, formula transilation kelimelerinin birleştirilip kısaltılmış şeklidir. Bilgisayar dilleri arasında en oturaklılarından biridir. Çok hızlı hesap yapabilen mukemmmel bir programdır. Fortran 2, fortran 4, fortran 66, fortran 77, fortran 90, fortran 95 gibi versiyonları vardır. 1954 yılında John Backus liderliğinde bir grup tarafından tasarlanan, ibm (international business machines) tarafından geliştirilen bir programlama dilidir. Akademi ve mühendislik çevrelerinde halen en sık kullanılan dil olmasının sebebini ararken ilk karşılaşılacak gerekçe, sahip olduğu eşsiz matematik kütüphaneleridir. fortran derleyicileri ve gelişim birimleri çözüm bulan programlar için geliştirildiğinden görsellik arka planda kalmıştır.


genel bilgiler

***program yazımı 7. ila 72. sütun arasında yapılır
***deyim numaraları 1. ila 5. sütun arasında yapılır
***türkçe karekterler kullanılmaz, küçük veya büyük harf yazılması farketmez

DEĞİŞKENLER__
**ilk karekteri harf olmalıdır
**en çok 6 karekter olmalıdır
**özel kaerkter bulundurmamamlıdır
**I, J, K, L, M, N harfleri tamsayı değişkenlerinin ilk harfleridir
**geriye kalan 20 harf reel sayı değişkenidir
**kullanılacak komplex, alfa sayısal ve mantıksal değişkenler önceden tanımlanmak zorundadır

örnek__
SAYI reel
ITAM tamsayı
ISAY tamsayı
N25A tamsayı
K3 tamsayı
A7 reel

DEĞİŞKEN TÜRLERİ__
tamsayı---INTEGER A1,A2
reel sayı---REAL ISIM,NAR
kompleks sayı---COMPLEX A,B,C
mantıksal değişken---LOGİCAL P,R,S
alfa sayısal değişken---CHARACTER

TANIMLANMIŞ FONKSİYONLAR__
karekök içinde X SQRT(X)
mutlak içinde X ABS(X)
sin(x) SIN(X)
cos(x) COS(X)
e üzeri (x) EXP(X)
log10(x) ALOG10(X)
ln(x) ALOG(X)

FORTRAN DİLİNİN KONTROL DEYİMLERİ__
READ
WRITE
PAUSE
STOP
END
GOTO veya GO TO
IF
DO CONTİNUE
DİMENSİON

1)IF/THEN/ENDIF yapısı__

IF mantıksal koşul doğru ise
. IF deyimi ile ENDİF deyimi
. arasındaki işlemleri yapar
. yanlış ise direkt olarak ENDIF
ENDİF tan sonraki satıra gider

2)IF/THEN/ELSE/ENDIF yapısı

IF mantıksal koşul doğru ise THEN deyimi
. ile ELSE deyimi arasındaki işlemleri yapar
. ve sonra ENDIF e gider ve bitirir.yanlış ise
. ELSE deyimi ile ENDİF deyimi arasındaki işlemleri
ELSE yapar ve endıf ile bitirir
.
.
.
ENDIF

IF/THEN/ELSEIF/ENDIF yapısı__

IF (koşul 1)THEN koşul 1 doğru ise yapılır bitirilir
. koşul 1 yanlış ve koşul 2 doğru ise yapılır
. ve sonra bitirilir.koşul 1 ve koşul 2 yanlış
ELSEIF (koşul 2)THEN ise koşul 3 yapılır ve bitirilir
.
.
.
ELSEIF (koşul 3)THEN
.
.
.
ENDIF

hazırlayan: İnş. Müh. Ufuk Alyanak
kaynak: itusozluk.com
makina.omerfarukyilmaz.com
Doç.Dr.Hüseyin Yerli hocamızın ders notları

ŞANTİYE KURULUMU VE İŞLETİLMESİ

ŞANTİYE KURULUMU VE İŞLETİLMESİ

Şantiye yapının üretildiği, üretimle ilgili gerekli planlamaların yapıldığı ve uygulandığı sahadır. Şantiyeyi, yapı üreten fabrika olarak tanımlamak da mümkündür. Şantiyenin uygun planlanması ve yönetilmesi çok yönlü yararlar sağlamaktadır.

Şantiye Yerleşim Projesinin Hazırlanması

Şantiyede neyin nereye konulacağı veya yapılacağının gösterildiği projeye şantiye yerleşim projesi denilmektedir. Şantiye projesinin hazırlanması için sırayla aşağıdaki çalışmalar yapılmaktadır.

a) Şantiye kurulacak yer ile ilgili bilgi toplanmalı

• Şantiye kurulacak yerin topoğrafik yapısı incelenmeli, gerekirse bazı haritalardan yararlanılmalıdır

• Şantiyeye ulaşım olanakları araştırılmalıdır.

şantiyede yapılması gerekli yardımcı binalar, niteliği ve sayısı belirlenmelidir. Bu binalar:

--atölyeler

--gereç depoları

--açıkta düzenlenen depo yerleri olabilir.

Bunların sayısı ve niteliği şantiyenin yerleşim yerlerine uzaklığına ve yüklenicinin malzeme temini konusundaki politikalarına bağlıdır.

• Şantiyede kullanılacak iş makineleri dikkate alınarak park yerleri, tamirhane, yedek parça deposu ve şantiye içi servis yolu ihtiyacı belirlenir.

• Şantiyede sürekli kalacak işçi ve teknik eleman sayıları belirlenerek bunların ihtiyacı olacak lojman, yemekhane, soyunma odaları, wc sayıları, banyo yerleri belirlenmelidir.

• Elektrik enerjisinin nereden temin edileceği ve nasıl sağlanacağı kararlaştırılmalıdır.

• Günlük kullanılacak su ihtiyacı belirlenir ve bunun nereden temin edileceği kararlaştırılır.

• Şantiye büyük yerleşim yerlerinden uzaktaysa, şantiyede fırın, kantin ve hamam gibi yapıların yapılması kararlaştırılmalıdır

• Şantiyede ısıtma ve soğutma sistemleri kullanılacaksa bunların türü belirlenmeli, hangi yapılarda yer verileceği kararlaştırılmalıdır.

b) Şantiye projesinin oluşturulması

Toplanan bilgiler ışığında şantiyede neyin nerede kullanılacağı kroki olarak belirlenir. Bu çalışma mutlaka yapılmalıdır. Şantiye projesi hazırlamanın yararlarını 3 başlıkta toplamak mümkündür:

--gereksiz nakliyeleri önler

--malzeme israfını önler

--iş kazası olasılığını azaltır.

Şantiyede İhtiyaç Duyulacak Yardımcı Binalar

• Atölyeler

• Depolar

• İşçi barakaları / lojmanlar

• Yemekhane

• İdari bina

• Araç park yerleri

• Tamirhane

• İbadethaneler

• Kantin

• Fırın

• Sağlık hizmeti veren yerler / revir

• Güvenlik binaları

• Sosyal tesisler

• Sosyal tesisler

Şantiyenin Kurulması

Şantiye durum planı esas alınarak önce şantiye yardımcı binalarının projelendirilmesine geçilir. Ayrıca şantiye şefi ve yardımcısı atanıp ilgili ekipte bir planlama çalışması başlatılır. Bu planlama çalışmasında:

• hangi makine ve malzemenin hangi sırayla şantiyeye sevk edileceği kararlaştırılır.

• Şantiyede yapılacak bina ya da tesislerin öncelik sırası belirlenir.

• Şantiyede ilk kurulma sırasında görev alacak personel belirlenir.

Yukarıdaki plan çerçevesinde kurulma çalışmaları başlatılır.

Şantiye şefi, şantiyesine yakın hastane, karakol, laboratuar gibi kurum ve kuruluşları ziyaret ederek şantiyesinin yeri hakkında bilgi vermeli, iletişim olanaklarını bildirmelidir.

Şantiyede yapılacak önemli işlerden biri de şantiye etrafının çevrilerek güvenliğin sağlanması ve iletişim sisteminin kurulmasıdır.

Şantiye İçi Yolları (Servis Yolları)

Şantiye içerisinde araç trafiğinin temini amacıyla oluşturulan yollara ‘servis yolu’ denilmektedir. Servis yolları belirlenirken:

• Şantiyede kullanılacak araçların tonajları ve fiziki boyutları

• Trafik yoğunluğu

• Yolun kullanılma süresi

• Arazinin topoğrafik durumuna bağlı olarak yatay ve düşey kurblar.

Yollar projelendirilirken yukarıda belirtilen hususlar yanında özellikle depo ve atölye civarlarında gerekli yaklaşım ve manevra mesafelerini de göz önünde bulundurularak uyarı levhaları tespit edilmelidir.

Haberleşme Sistemi

Şantiyede haberleşme sisteminin nasıl olacağı düşünülmeli ve ilk yapılacak işler arasında olmalıdır. Şantiye içinde telli haberleşme öngörülecekse telefon direkleri 40-50 m arayla 7-8 m yüksekliğinde, genelde yollara paralel şekilde yerleştirilmektedir.

kaynak: Prof.Dr.M.Emin Öcal' ın ders notlarından.

PROJE İZNİNİN ALINMASI

RUHSAT: İmar durum belgesine göre projelendirilmiş yapının inşaata başlama iznidir. (temel ruhsatı - inşaat ruhsatı)

RUHSAT MAKAMI: Ruhsatın alındığı makamdır. imar planı veya mücavir alanlar için belediyelerden, bunun dışındaki yerler için ise valilikten alınır.

RUHSATIN YASAL DAYANAĞI: ruhsat makamına bir dilekçeyle başvurulur ve bu dilekçede aşağıdaki belgeler bulunmalıdır:
-tapu
-imar çapı
-projeler
-diğer belgeler

TEMEL VİZESİ: İnşaat su basma kotuna geldiği zaman ruhsat makamına bilgi verilir. ilgililer inşaatı kontrole gelirler. inşaat imar çapına ve projelere uygunsa yapının devamına izin verilir. (temel üstü vizesi)

İSKAN İZNİ: inşaat tamamlandıktan sonra ruhsat makamına bilgi verilir. yapı görevliler tarafından incelenir eğer şartlara uygun ise iskan izni verilir. bu aşamadan sonra yapının elektrik, su, kanalizasyon gibi belediye hizmetlerinden yaralanmasına izin verilir.

kaynak: prf. dr. emin öcal ın ders notları

TEKNİK ŞARTNAME

TEKNİK ŞARTNAME

TANIM: Üretilecek bir ürünün fiziksel, mekanik, estetik ve kimyasal niteliklerini tanımlayan dokümanlardıra teknik şartname denir.

ÖNEMİ: inşaat işlerinde yapının nitelikleri çizgisel olarak anlatılamaz. bu nedenle her projenin teknik bir teknik şartname ile desteklenmesi gereklidir.

İÇERİĞİ: teknk şartnamede yapılan tanımlamalar somut olmalı, verilen nitelikler ölçülebilir olmalı ve anlaşılır olmalıdır. yapılan nitelik tanımları uygulanabilir olmalıdır.

HAZIRLANMASI: kullanılacak malzeme ve teknoloji ile ilgili standartlar temin edilmelidir. sonra bu standartlardan bize uygun olanı belirlenmeli ve şartname hükümleri haline getirilmelidir.
piyasa araştırması sonucu elde edilen bilgilerden faydalanılmalı, ürünlerin reklam amaçlı abartılı nitelikleri süzgeçten geçirilmelidir.
kamu kuruluşlarının hazırlamış olduğu teknik şartnamelerden de yararlanılabilir.

kaynak: prof. dr. emin öcal hocamızın ders notları.


Düzenleme:
Teknik şartnameden ziyade ihale dosyalarının içeriğinde çeşitli dokümanlar bulunmaktadır. Bunlar; yapım işleri genel şartnamesi, idari şartname, birim fiyat tarifleri gibi, her kurumun çeşitli isimlerde yayınlayabileceği dokümanlardır. ihale hazırlık sürecinde bu dokümanlar -eğer hazırlanmışsa kesin projelerle, değilse avan projelerle- kullanılarak maliyet analizleri yapılmaktadır. Ayrıca inşaat sürecinde yararlanılması gereken en önemli doküman "sözleşme dosyası" dır. Bu dosya en genel dosya olmakla beraber hakediş ve uygulamanın esaslarını oluşturur.

İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNDE LABORATUVAR DENEYLERİ

Hidrolik Deneyleri

VENTURİMETRE DENEYİ
Su Jeti Deneyi
Ölçme Savakları Deneyi
Orifis Deneyi



Zemin Mekaniği Deneyleri

Üç Eksenli Basınç Deneyi
Kesme Kutusu Deneyi
Serbest Basınç Deneyi
Kum Konisi Deneyi
Proktor Kompaksiyon Deneyi
Piknometre Deneyi
Rölatif Sıkılık Deneyi
Elek Analizi ve Granülometre Deneyi
TABLA DENEYİ
ZEMİNLERDE ARAZİDE KAYMA DAYANIMININ KANATLI KESİCİ İLE SAPTANMASI DENEYİ (VEYN DENEYİ)
ZEMİNLERDE CALİFORNİYA TAŞIMA ORANI TAYİNİ DENEYİ (CBR)



Yapı Mekaniği Deneyleri

Silindir Yarma Deneyi
Üç Nokta Silindir Deneyi
Standart Basınç Deneyi
Konsol Kiriş Eğilme Deneyi
Çelik Çubuk Çekme Deneyi
BETON AGREGALARINDA AŞINMAYA DAYANIKLILIK (AŞINMA ORANI) DENEYİ
ÇİMENTO DENEYLERİ
BETON AGREGALARINDA YÜZEY NEMİ ORANI TAYİNİ (TS 3523)
ÇİMENTO HARCININ PRİZ SÜRESİNİN BULUNMASI (VİCAT DENEYİ)
BETON / BETONARME BORU TESTLERİ (Tepe Yükü Dayanım Deneyi ve Sızdırmazlık Deneyleri)
KANALİZASYON MUAYENE VE PARSEL BACASI SFERO KAPAK MALZEME TESTLERİ VE KABULÜ

KAYNAK ANALİZİ

YAPI İŞLETMESİNDE KAYNAK ANALİZİ
veya bir başka deyişle
KAMU İHALELERİNDE YAKLAŞIK MALİYET

Bir ürün elde etmek için ihtiyaç duyulan girdilerin miktarının belirlenmesşne kaynak analizi denir. kaynak analizi yapılırken aşağıdaki işlem sırası izlenebilir:

*Önce yapının ayrıntılı bir metrajı çıkarılır.
*Daha sonra her yapı elemanının biriminde kullanılacak ana kaynak grupları belirlenir. (malzeme, işçilik, makina)
*Ana girdi gruplarının açılımı yapılır.
*her bir girdiden inşaatın bütününde ne kadar kullanılacağı belirlenir.

kaynak analizinde zor olan husus, yapı elemanlarının biriminde bulunan girdi miktarının ayrıntılı biçimde belirlemesidir. yani metraj çıkarmaktır. bunların ölçümlerle yapılması uzun zaman alır. dolayısıyla bu konuda kamu kurumlarının uzun yıllarda elde etmiş olduğu deneyimlerden yaralanmak pratik bir çözüm olabilir. bu konuda sık müracaat edilen kaynaklardan biri Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (yeni adıyla Çevre Ve Şehircilik Bakanlığı) tarafından hazırlanmış olan "genel fiyat analizi" adlı dokümanıdır. Ayrıca son yıllarda birçok kamu kuruluşunun yaklaşık maliyet hazırlamada kullanılabilecek ve her yıl güncellenen birim fiyat kitapları bulunmaktadır. yapıda maliyeti hazırlanacak birim fiyatların güncel malzeme bedellleri, yapım bedelleri gibi bir çok konuda hazır birim fiyatlar bulunmakla beraber söz konusu hazır birim fiyat cetvellerinde yer almayan spesifik işlerde ise o işin yapım maliyeti piyasada bulunan çeşitli firmalardan fiyat teklifi alma suretiyle birim fiyatları hazırlanabilir.


aşağıda örnek olarak İller Bankası A.Ş. Genel Müdürlüğünün birim fiyat cetvellerinin bulunduğu link bulunmaktadır.
https://www.ilbank.gov.tr/index.php?Sayfa=htmlsayfa&hid=1580

Fretli Kolonlar

Donatıyı birarada tutan etriyeler yerine spiral malzeme kullanılan betonarme kolonlara fretli kolonlar denir. betonarme hesaplarda fret mukavemeti ve kabuk mukavemeti hesaplanır. fret donatısı detaylandırması için de 1. tepe noktası veya 2. tepe noktasına göre hesap yapılır. dairesel, altıgen veya sekizgen olarak tasarlanabilir. bunun için de genellikle hazır kalıplar kullanılır.

Dikdörtgen kesitli kolonlarda en az 4Ø16 veya 6Ø14,

dairesel kesitli kolonlarda en az 6Ø14 boyuna donatı kullanılmalıdır.

Etriyenin çapı boyuna donatı çapının 1/3 ünden az olmamalıdır. enine donatı aralıkları 20 cm den büyük ve boyuna donatı çapının 12 katından büyük olmamalıdır.

Etriyenin görevleri:

1- Etriyeler kolon göbeğinde bulunan beton kütlesini sararakbir çemberleme etkisi uyguladığından, betonun mukavemetini ve sünekliliğini artırır.

2- Burkulma boyunu azaltarak erken burkulmayı önler

3- Kolon eksenine paralel yönde oluşabilecek çatlakların genişlemesini önler.

4- Boyuna çubukları birbirine bağlayarak kalıp içinde dik ve düzgün durmalarını sağlar.