ÇİMENTO HARCININ PRİZ SÜRESİNİN BULUNMASI (VİCAT DENEYİ)

VİCAT DENEYİ NASIL YAPILIR?
BİR ÇİMENTO HARCININ PRİZ SÜRESİ NASIL BULUNUR?

 Kıvam ve Priz Süresi Tayini Deneyi (TS EN 196-3+A1(2010))

Vicat aleti; sonda, vicat kalıbı, vicat iğnesi ve cam plakadan oluşmaktadır. Sonda etkili uzunluğu (50±1) mm ve çapı (10±0,05) mm olan dik silindir şeklinde korozyona dayanıklı metalden yapılmış olmalıdır. Hareketli parçaların toplam kütlesi (300±1) g olmalıdır.

Deneyi yapılacak olan çimento pastasını koyduğumuz vicat kalıbı sert lastikten yapılmış olmalıdır. Vicat kalıbı, derinliği (40±0,2) mm; üst iç çapı (70±5) mm ve alt iç çapı (80±5) mm olan kesik koni şeklindedir. Deneyde kullanılan cam plakanın genişliği vicat kalıbından büyük olmalı ve kalınlığı en az 2,5 mm olmalıdır.

Tanımlar

Standart kıvam: Deneyi yapılacak olan çimento hamurunun sahip olması gereken kıvama denir. Çimento hamurlarının deney öncesinde standart kıvamda olması için gerekli optimum su miktarı ön deneyler ile belirlenmelidir.

Priz Süresi: Çimento ve suyun birleştiği andan çimento hamurunun tamamen katılaştığı ana kadar geçen süredir.

11.       Vicat deneyi Kalite Kontrol Teknisyeni tarafından Ürün Kalite Planında belirlenen sıklıkta yapılır.

22.       Kullanılan araç, gereç ve cihazlar:
• Vicat Aleti, iğnesi, Kalıbı ve Taban Plakası: İğnenin yüksekliği 50±1 ve Çapı 1,13±0,05-Kalıp 40±0,2)mm derinliğinde Kesik Koni Biçimli ve üst iç çapı(70±5),alt iç çapı(80±5)mm. Taban Plakası: Camdan ve Kalınlık: en az 2,5mm
• Spatula
• Terazi:1gr hassasiyetle ölçüm yapabilen
• Mezür: Hacmen %1 doğrulukla derecelendirilmiş.
• Karıştırıcı: TS EN 196–1 ‘e uygun
• Kronometre

33.       Numunelerin hazırlandığı ve deneyin uygulanacağı laboratuar ortamının sıcaklığı (20±2 ºC) ,
bağıl nemi %65 ten az olmayacak şekilde ayarlanmalı ve devamlılığı sağlanmalıdır.
Numuneler, hazırlanmasını takiben ve deney uygulanıncaya kadar geçen süre içinde deney koşullarının gerektirdiği (5±1 ºC) ve (20±2 ºC) sıcaklık ve %90 ‘dan az olmayan bağıl neme sahip oda veya kabinde saklanır.

44.       TS EN 480-1’e uygun olarak hazırlanan katkılı şahit harç (deney karışımı) ve katkısız şahit harcın (kontrol karışımı) kıvamları aynı olmalıdır. Bu nedenle karışım suyu gereksinimi TS EN 413-2’ye göre belirlenmelidir.

55.       Bu deneyin yapılmasında TS EN 934–2 ve TS EN 480–2 temel alınmalıdır.

66.       Deney Numunelerinin Hazırlanması:
Harç, TS EN 196-1’de tarif edilen standart kum kullanılarak hazırlanacaktır. Su, EN 1008’de tarif edilen karma suyuna uygun olmalıdır. Çimento, Kum, Su, Katkı ve Cihazlar, harç numunesi hazırlanmadan en az 12 saat öncesinden deney koşullarının gerektirdiği (5±1 ºC) ve (20±2 ºC) sıcaklıkta saklanmalıdır.

77.       Kalıbın Doldurulması:
Karışımın hazırlanması biter bitmez, öncelikle düzgün bir satıhta, hafifçe yağlı bir plaka üstüne konan kalıba harç yerleştirilir. Kalıp ile plaka arasında kaçak olmamalıdır. Taşan harç, dikkatli bir şekilde, Spatula yardımı ile ileri geri hareketle kalıp ile harç mümkün olduğunca aynı seviyede olacak şekilde kaldırılmalıdır.
Kalıba alınan numune madde 3’de belirtilen koşullarda saklanmalıdır.
Karışımın tamamlanmasından plakanın üst yüzü ile iğnenin ucu arasındaki mesafenin 4,00 mm olduğu ana kadar geçen süre harcın priz başlangıcıdır.

88.       Priz Başlama Süresinin Tespiti:
• Öncelikle Vicat cihazının iğnesi plaka seviyesine indirilerek sıfırlanır.
• Vicat cihazı ve kalıp Madde 3’de tanımlanan rutubetli kabin veya odada saklanır ve daha sonra uygun bir zaman içinde iğnesi ayarlanır.
• İğnenin ucu dikkatli bir şekilde harcın üst yüzeyine gelinceye kadar indirilir. Bu pozisyonda 1–2 sn. beklenir.
• Sonda düşürülür ve düşey olarak harca batırılır. Sondanın batışının sona ermesi veya 30 sn. koşullarından hangisi erken olursa göstergeden okuma yapılır.
• Harcın karışımının üzerinden belli bir süre geçtikten sonra kaydedilen bu değer, plakanın üst yüzü ile sondanın alt ucu arasındaki mesafeyi gösterir. Aynı numune üzerinde, birbirine veya kenara 10mm mesafe bırakacak şekilde ve uygun zaman aralığında (örneğin 10 dk.) batırma deneyleri tekrarlanır.
Karışımın tamamlanmasından plakanın üst yüzü ile iğnenin ucu arasındaki mesafenin 4,0mm olduğu ana kadar geçen süre harcın priz başlangıcıdır.
Not: Karışımda kum bulunması halinde, çimento hamuruna göre batma derinliği daha değişken olacaktır.

99.       Priz Sonu Süresinin Tespiti:
Batırma Deneylerine devam edilerek karışımın tamamlanmasından, iğnenin ucunun en çok 2,5mm battığı ana kadar geçen süre harcın priz sonudur.