MÜHENDİSLİKTE ÖDEV VE STAJ KONULARI: İLLER BANKASININ ATIKSU ARITMA TESİSİ MEKANİK TESİSAT PROJE TEKNİK ŞARTNAMESİ

ATIKSU ARITMA TESİSİ

MEKANİK TESİSAT PROJE TEKNİK ŞARTNAMESİ

İLLER BANKASI ANONİM ŞİRKETİ

PROJE GELİŞTİRME DAİRESİ BAŞKANLIĞI

ATIKSU ARITMA TESİSİ

MEKANİK TESİSAT PROJE TEKNİK ŞARTNAMESİ

2005

İller Bankası Yönetim Kurulu’nun 12.01.2005 tarih ve 2 / 16 sayılı kararı ile kabul edilmiştir.

A. PROJE YAPIM ESASLARI

1-) Atıksu arıtma tesislerinin mekanik tesisat projeleri bu şartname hükümlerine göre yapılacaktır.

2-) Mekanik tesisat projesi yapım işi, nitelikleri idari şartnamede belirtilen Makina Mühendisi tarafından yapılacak ve imzalanacaktır.

3-) Alt yüklenici ile çalışılacak olması halinde, proje yapımında çalışacak alt yüklenici bürosu ve makina mühendisi sözleşmenin imzalanmasından önce yüklenici tarafından İdarenin onayına sunulacaktır. Sözleşmenin imzalanmasından sonra proje yapımında çalışacak mühendislere ait olan ve özel şartnamenin 1.3 maddesinde istenen belgeler İdareye verilecektir.

4-) Projeler Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, İller Bankası, Devlet Su İşleri ve muadili kamu kurum ve kuruluşları ile yabancı kaynaklı şartnameler ve proje kapsamındaki konular ile ilgili yönetmelikler, TMMOB Makina Mühendisleri Odası ve konu ile ilgili diğer meslek odaları yayınları, Türk Standartları ve uluslararası standartlar dikkate alınarak hazırlanacaktır.

5-) İdare yeterli görmediği veya tatminkâr bulmadığı bütün proje ve dokümanları reddetmeye yetkili olup, yüklenici bunları İdarenin istediği kapsam, içerik ve standartta hazırlamakla yükümlüdür.

6-) Proje antedinde projeyi yapan mühendis(ler)in adı-soyadı, ünvanı, diploma veya Oda sicil no bilgileri yer alacak, projeyi yapan mühendis(ler) ve proje müdürü paftayı birlikte imzalayacaklardır.

7-) Mekanik proje ile ilgili yapılacak görüşmelere projeyi yapan Makina Mühendisi katılmak zorunda olup, gerektiğinde (İdarece istendiğinde) Proje Müdürü ile birlikte görüşmeye gelecektir.

8-) İdare herhangi bir proje veya ekipman için hesap, çizim ve detay isteyebilir.

9-) Mekanik tesisat ve ekipman projeleri kapsamında yer almakla birlikte, mimari-proses projeleri ile uyumlu olması açısından ünitelere ait mekanik yerleşim plan ve kesitleri ile ısıtılacak mekanlar için hazırlanacak ısı yalıtım raporu mimari-proses projeleri ile birlikte verilecektir.

B. PROJELERİN HAZIRLANMASI

B.1. Genel Hususlar

1-) Tüm mekanik tesisat ve ekipman projeleri ayrı bir klasörde toplanacak, klasör üzerine ve sırtına “........... Tesisi Mekanik Tesisat Projeleri” ismi yazılacaktır.

2-) Hesap raporu spiralli cilt halinde verilecek ve sayfalar numaralandırılacaktır.

3-) Klasör içinde yer alan paftalar “MEK-01”den başlayacak şekilde proses akışına göre sıra ile numaralandırılacaktır. Mekanik hesap raporu numarasız olarak en başta yer alacaktır. Klasör kapağının iç kısmına içindekiler listesi yapıştırılacaktır.

4-)

-1-

Ünitelere ait mekanik yerleşim plan ve kesitlerinde, her ünite için bina içindeki boru donanımını ve ekipmanları gösteren, 1/50 ölçeğinde çizilmiş ve ölçülendirilmiş ayrı bir borulama projesi (mekanik proje) verilecektir.

5-) Ünitelere ait mekanik yerleşim paftaları, mimari paftalar üzerine tüm ekipmanların ve boru sisteminin detaylandırılarak yerleştirilmesiyle oluşturulacak olup mekanik ile ilgisi olmayan mimari detaylar paftalarda yer almayacaktır.

6-) Mekanik tesisat projelendirilirken, projede anlaşılamayan bir kısım kalmayacak şekilde gerekli görülen yerlerden kesit alınacak, detay çizilecektir.

7-) Tüm paftalarda, boruların ünitelere giriş-çıkış noktalarında ve gerekli görülen diğer yerlerde boru cins, çap ve taban kotları verilecektir.

8-) Ekipmanlar ve borular, gerçek boyutlarına uygun olarak ölçekli çizilecektir.

9-) Ünite paftaları hazırlanırken vana, çekvalf, demontaj parçası, debimetre v.b. ekipmanlar standart notasyonlarıyla çizilecektir.

10-) Ölçülendirme yapılırken mekanik imalat ve montaj sırasında gerekli olabilecek her türlü ölçü plan ve kesitlerde yer alacak; ayrıca, gerekli asgari düzeyde mimari ölçüler verilecektir. Yatay ölçülendirmede boru eksenleri arası, gerekli görülen yerlerde ise net boşluk ölçüsü verilecektir. Boru taban kotları plan ve kesitlerde gösterilecektir.

11-) Projelerde tesiste kullanılacak olan tüm ekipmanların karakteristikleri belirtilecektir.

12-) İdarece aksi istenmedikçe 100 mm ve üstü çaplarda kelebek vana, 100 mm’den küçük çaplarda ise küresel vana kullanılacaktır. Kelebek vanalar demontaj parçası ile birlikte çizilecektir.

13-) Sulu hacim kuru hacim geçişlerinde duvar geçiş ve sızdırmazlık parçaları kullanılacaktır.

14-) Gerekli görülen yerlere boru ağırlığını taşıyacak destekler, semerler, askılar yapılacak olup boru, vana, çekvalf v.b. ağırlıklarının ilgili ekipmana transfer edilmemesine özen gösterilecektir.

15-) Mekanik ekipmanların ve büyük çaplı boruların montaj, bakım ve onarımı için tesis içinde gerekli olabilecek yerlerde elektrikli ya da el kumandalı monoray vinç veya köprü vinç kullanılacaktır. Vinçlerin kaldırma kapasiteleri kaldırılacak en ağır malzeme dikkate alınarak belirlenecektir. Kaldırma yüksekliğinin 8 metreden fazla olması veya kaldırma ağırlığının 1 tondan fazla olması durumunda vinç elektrik kumandalı olacaktır. Elektrik kumandalı vinçlerin kaldırma ve yürüme hızları bilgi föyünde belirtilecektir. Monoray profilinin kapı dışına çıkması durumunda en az 1 m çıkarılacaktır.

16-) Manevra odalarında zemin kotu ile boru taban kotu arasında en az 20 cm boşluk olacak, boru çapı büyüdükçe bu boşluk artırılacaktır.

17-) Vanalar için, vana flanşı ile en yakın duvar ya da dirsek, “T” v.b. parçalar arasında en az 20 cm boşluk kalmasına dikkat edilecek, boru çapı büyüdükçe bu boşluk artırılacaktır.

18-) Ø65 ve daha küçük çaplardaki borular tek çizgi ile gösterilebilecektir. Bu durumda notasyonlu çizgi kullanılacaktır. Notasyonlu tek çizgi ile gösterilen bir boru, kesişim detaylarında ölçekli olarak çizilecektir.

-2-

B.2. Mekanik Hesap Raporu

1-) Bu rapor, tesis içinde kullanılacak mekanik ekipmanların güç ve mukavemet hesapları ile diğer karakteristiklerini içeren bir rapor olacaktır.

2-) Terfi hatlarında su akış hızı 0,5 – 2 m/s arasında olacak şekilde boru çapı seçilecektir. Ortalama hız, pompaların basma hatlarında V@ 2 m/s, emme hatlarında V@ 1 m/s olacak şekilde boru çapları belirlenecektir.

3-) Tüm pompa ve blowerların proses hesap raporu ile uyumlu olarak manometrik basma yükseklikleri ve motor güçleri hesapla bulunacak, motor devir sayıları belirtilecektir. Pompa ve blowerlar yedekli düşünülecektir.

4-) Blower basma hattındaki boru çapı, borulardaki ve difüzör çıkışında olması gereken hava hızları dikkate alınarak tespit edilecektir.

5-) Terfi merkezlerinde pis su toplama odası hacmi motorun şalt sayısı dikkate alınarak hesaplanacaktır. Toplam hacim içinde pompa ekseninin altındaki ölü hacim de toplam hacme eklenecektir.

6-) Tesisteki sürgülü kapakların tipleri ve hareket şekilleri anlatılacak, kapak saç kalınlığı, destek profilleri, vidalı mil (çap ve otoblokaj), perno çapı hesapları verilecektir. El kumandalı kapaklarda lastik contalı, motor kumandalı kapaklarda metal-metale sızdırmazlık yüzeyleri tercih edilecektir.

7-) Hesap raporunda hesabı yapılan mekanik ekipmanların ana karakteristikleri tablo halinde verilecektir.

8-) Projesi verilen ekipmanların dışındaki tüm ekipmanlara (pompa, vinç, blower, v.b.) ait ekipman karakteristiklerini içeren bilgi föyleri verilecektir.

B.3. Saha Borulama

1-) Saha borulama paftası tesisin kuşbakışı görünüşü esas alınarak çizilecek, ünitelerin ve manevra odalarının içi gösterilmeyecek, adam ve malzeme giriş kapakları gösterilecektir. Giriş kapıları ok ile belirtilecektir.

2-) 1/200 ölçeğinde çizilecektir.

3-) Ünitelerin arasında kalan bütün boru donanımı bu paftada gösterilecek, her bir boru hattının üzerine cins, çap ve malzeme bilgileri yazılacaktır. Boruların binalara ve rögarlara giriş ve çıkış noktalarında kot verilecektir.

4-) Boruların birbirleri ile ve tesisat galerisi ile kesişme noktaları işaretlenecek ve bu noktalar için ayrı bir paftada detay verilecektir.

5-) Taşkın-tahliye, sızıntı suyu ile pis su rögarları ve fosseptik gösterilecektir.

6-) Ünitelere ait temel drenaj rögarları saha borulama planında gösterilecek, boruları çizilmeyecektir.

-3-

B.4. P-I Diyagramı

1-) Borulardaki akış yönü ok işaretiyle gösterilecektir. Proses akış diyagramı baz alınarak hazırlanacak, tesisteki tüm vana, sürgülü kapak, pompa, blower, difüzör, kaba ve ince ızgaralar, kum ayırma ekipmanı v.b. ekipmanlar sayıları (asıl+yedek) ile birlikte şematik olarak bu diyagramda gösterilecek ve karakteristikleri yazılacaktır. Boru hatları notasyonlu çizilecek ve notasyon anteti (lejant) verilecektir.

2-) Proses üniteleri tesisteki sayılarını da belirtir şekilde çizilecektir.

3-) Tüm boru hatlarının üzerine malzeme ve çap bilgileri yazılacaktır.

4-) Tesisteki tüm vana, sürgülü kapak, pompa, blower, difüzör, kaba ve ince ızgaralar, aeratör, konveyör, kum alma ekipmanları, sıyırıcı, belt filtre pres ve diğer bütün ekipmanlar bu diyagramda gösterilecek ve karakteristikleri yazılacaktır.

5-) Vanalar cinslerine uygun notasyonlarla çizilecek, vana ve kapakların kumanda şekilleri belirtilecektir.

6-) Enstrüman sembolleri ve ilgili olduğu ekipmanlarla bağlantısı gösterilecektir.

B.5. Ünitelere Ait Mekanik Projeler

1-) Pompa ve vana odalarında sızıntı sularını tahliye için kanal ve drenaj hattı düşünülecek, gerekli durumlarda toplama çukuru ve tahliye pompası konulacaktır.

2-) Malzeme inişi için en büyük ekipmanın rahatça geçebilmesi dikkate alınarak malzeme iniş boşluğu bırakılacaktır.

3-) Pompa odası boyutları tespit edilirken pompa kapasite ve sayıları dikkate alınacak olup, pompa eksenleri arasındaki mesafe 1-2,5 m olacak ve pompalar arası net boşluk en az 60 cm olacaktır.

4-) Pompa ve manevra odalarının boyutları belirlenirken; pompa boyutları, kelebek vana, sökme parçası, çekvalf, dirsek, “T”, kollektör gibi ekipmanların gerçek boyutları dikkate alınacaktır.

5-) Manevra odalarının yerleşiminde borular ile duvarlar arasında, kaynaklı imalatın rahatça yapılabileceği kadar boşluk bırakılacaktır.

6-) Pompa odasına iniş için kullanılacak merdiven ile en yakın pompa arasında en az 60 cm geçiş boşluğu bırakılacaktır.

7-) Yaş tip terfi merkezlerinde yedek pompa yerden kazanmak amacıyla depo muhafazası olarak düşünülecek, Q=10-15 lt/s gibi düşük debilerde yerine montajı da yapılabilecektir.

8-) Yaş tip terfi merkezlerinde kelebek vana, çekvalf, sökme parçası ve kollektörün monte edileceği manevra odası projelendirilecektir.

-4-

9-) Yaş tip terfi merkezlerinde dalgıç pompaların montajında kullanılacak kılavuz sütunların montajı ile ilgili detay çizim verilecektir.

10-) Kaba ızgara ve mekanik ince ızgaralar 1/20 veya daha büyük ölçeklerde projelendirilecektir.

11-) Kum tutucu ünitesinde, kum tutucu köprüsünün detaylı görünüşlerini içeren ölçekli çizimi ile köprüyü tam anlamıyla tanımlayacak bilgileri içeren bir tablo verilecektir.

12-) Kum tutucunun havalandırmalı tip olması halinde blower, hava iletim boruları ve difüzör bağlantılarını gösteren çizimler verilecektir.

13-) Çökeltim havuzundaki sıyırıcının ve çamur yoğunlaştırma havuzundaki yoğunlaştırma ekipmanının havuz üstüne monteli toplu görünüşleri çizilecek, ölçülendirme yapılacak ve köprü üzerindeki parçalar numaralandırılarak antette özellikleri verilecektir.

14-) Saçtan yapılmış dalgıç perde ve V-savak detay çizimleri 1/20 veya daha büyük ölçeklerde verilecektir.

15-) Sürgülü kapak projesi verilecektir. Tesisteki sürgülü kapakların tipleri ve hareket şekilleri anlatılacak, kapak saç kalınlığı, destek profilleri, vidalı mil (çap ve otoblokaj), perno çapı hesapları ve çizimleri verilecektir. El kumandalı kapaklarda lastik contalı, motor kumandalı kapaklarda metal-metale sızdırmazlık yüzeyleri tercih edilecektir.

C. ISITMA-HAVALANDIRMA VE SIHHİ TESİSAT PROJELERİ

C.1. Genel Hususlar

1-) Tüm sıhhi tesisat, ısıtma ve havalandırma projeleri ayrı bir klasörde toplanacak, klasör üzerine ve sırtına “.............. Tesisi Sıhhi Tesisat, Isıtma, Havalandırma Projeleri” yazılacaktır.

2-) Adı geçen projeler için bir hesap raporu hazırlanacak, rapor spiralli cilt halinde verilecek ve sayfalar numaralandırılacaktır. Hesap raporunun baş kısmında indeks yer alacaktır.

3-) Projeler yürürlükteki ulusal ve uluslararası standartlara ve Makina Mühendisleri Odası’nın ilgili yayınlarına uygun olarak hazırlanacaktır.

4-) Sıhhi tesisat ve ısıtma tesisatı için 1/200 veya daha büyük ölçeklerde bir genel yerleşim planı verilecek, pis su rögarları ile binalar ve rögarlar arasında kalan boru donanımı bu planda gösterilecektir.

C.2. Sıhhi Tesisat

1-) Hidrofor hesabı yapılırken tesisteki bütün temiz su ihtiyacı göz önüne alınacak ve gerekli durumlarda bir temiz su deposu düşünülecektir.

2-) Temiz su kullanılan bütün yapılar için ayrı ayrı sıhhi tesisat plan ve kolon şeması verilecektir. Çizimlerde binaya giriş noktasından itibaren temiz su boruları ve bina çıkışındaki ilk rögara kadar pis su boruları gösterilecektir.

-5-

3-) Her boru hattının üzerine malzeme ve çap bilgileri yazılacaktır.

4-) Tesisteki çim alanlar belirli zonlara ayrılarak sulama tesisatı yapılacak ve her zon için ayrı bir vana konulacaktır.

C.3. Isıtma ve Havalandırma Tesisatı

1-) Isıtılacak her yapı için ısı yalıtım raporu hazırlanacak ve mimari projelerle birlikte verilecektir.

2-) Isıtılacak ve/veya havalandırılacak her yapı için ayrı bir ısıtma – havalandırma tesisatı ünite paftası verilecek, bu paftada kat planları ve kolon şeması bulunacaktır.

3-) Isıtılacak her mahal için mimari projeden alınacak duvar kesitlerine göre ısı kaybı hesabı yapılacaktır.

4-) Hesaplarla bulunacak kazan kapasitesine göre kazan tipi belirlenecektir. Baca kesiti, radyatörler, yakıt tankı, genleşme deposu, sirkülasyon pompası, brülör v.b. ekipman hesapları verilecektir.

5-) Havalandırılacak her mekân için havalandırma hesabı yapılacak, aspiratör kapasiteleri ve (varsa) hava kanal kesitleri hesapla bulunacaktır.

6-) Kazan dairesi yerleşim planı ekipmanların gerçek boyutları dikkate alınarak çizilecektir.

-6-