TEKKE
Eskiden
tarikat adamlarının toplanıp ayin yaptıkları ve birçoğunun sürekli olarak
oturdukları yere verilen addır.
Pir
Evi: Alevi ve Bektaşi’lerde “pir”in gömülü olduğu dergah ya da tekkelere denir.
Pir evleri, 12 bölümlü bir külliyedir:
1)
Han bağı: Tarikat çiftliği
2)
Dede bağı: Tarikat çiftliği
3)
Balım evi: Bekar dervişlerin barınma mekanı
4)
Mihman evi: Konuk evi
5)
Aşevi: Mutfak, yemekhane ve depoları içeren bölüm
6)
At evi: Ahır
7)
Ekmek evi: Barınma bölümü
8)
Kiler evi: Tekkenin yönetim merkezi
9)
Meydan evi: Ayin ve tören mekanı
10)
Hızır evi
11)
Çile evi
12)
Kahve ocağı
Mevlevihane:
Mevlevi tekkelerinin genel adıdır. Genellikle birkaç yapıdan oluşan bir külliye
biçimindedir. Şu mekanlardan oluşurlar:
1)
Semahane
2)
Türbe
3)
Çilehane
4)
Hücreler
5)
Selamlık
6)
Harem (Şeyh ailesinin konutu)
7)
Meşkhane (Dervişlerin Sema eğitimi için kullandıkları mekan.)
8)
Mutfak ve kiler
9)
Asitane: Mevlevilerde tarikat pirinin gömülü olduğu tekkeye denir.
Çilehane:
Tekkelerde dervişlerin çile doldurdukları ve derecelerini artırdıkları yerdir.
Hanekah:
Eskiden gezmenlerin ve yoksul yolcuların barındıkları, misafirhane
niteliğindeki tekkelere denir.
Matrab:
Mevlevi tekkelerinde kudüm çalınan ve naat okunan yüksekçe bölüme denir.
Semahane:
Tekkelerde zikir ve ibadete ayrılmış büyük sofalara denir. Semahanelerin
biçimleri tarikatlara göre değişir. Örneğin mevlevilerde sema için, ortası
yuvarlak bir alan şeklinde olurdu. Semahaneler, aynı zamanda mescit olarak ta
kullanıldıkları için mihrapları da vardır.
Zaviye:
Küçük ölçekli tekkelerdir. Asıl tekkelerin aksine, zaviyelerde ikamet söz konusu
değildir.
Halvet:
Tekkelerde ibadet amacıyla kullanılan tek kişilik odalardır.
Hücre:
Tekke ve medreselerdeki küçük odalara denir.
Kafes:
Tekkelerde kadınlar için ayrılmış, çevresi kafesle çevrilmiş olan alana denir.
Y
a r a r l a n ı l a n K a y n a k l a r Ansiklopedik Mimarlık
Sözlüğü, Doğan Hasol· Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü, Doğan KUBAN· Sanat
Ansiklopedisi, Celal Esad Arseven· Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi· Türkiye
Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi·
CAMİLER
KİLİSELER
SİNAGOGLAR
TÜRBELER
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder