SİNAGOG
Yahudiliğin
kutsal mabedi Sinagogu ifade etmek için Türkçe’de “Havra” kelimesi de
kullanılır. Sinagogun özellikle bir ibadet mekanı olmasının yanında eğitim ve
toplumsal amaçlı toplantılar için de bir mekan olduğu bilinmektedir.
Sinagogların ortaya çıkışlarıyla ilgili olarak araştırmacıların üzerinde anlaştıkları
kesin bilgilere sahip değiliz. Yine de kesin olan bir şey varsa o da, bugün
Yahudiliğin kutsal mabedi olarak bildiğimiz Kudüs’teki Süleyman Mabedine gelene
kadar Yahudilerin Şekem, Beytel, Mamre ve Berşeba’da birtakım mabetlere sahip
olduklarıdır.
Musa
(a.s.) Mısırdaki Yahudileri Firavun’un zulmünden kurtarmak için çöle
çıkardığında, çölde bir çadır kurar. Bu çadıra “Cemaat Çadırı” denir. İçinde on
emir levhalarının bulunduğu kutsal sandık vardır ve Rab Yahve’nın manevi
varlığının bu çadırda olduğuna inanılır.
Kutsal
Sandık bütün Yahudi tarihi boyunca ibadetin ana unsurlarından biri olur. O
sandığın içinde Musa peygamberin Sina Dağında Tanrı ile konuşması sonrasında
halkının uyması için kendisine verilen On Emr’in yazılı olduğu iki levha
vardır.
Nesilden
nesile gelen Cemaat Çadırı sonunda Kral Süleyman tarafından Kudüs’te inşa
edilen Mabed’e konur. Çöldeki esaret hayatından kurtulan Yahudiler, yeni
diyarları Kenan’da yeni ibadet mekanları edinirler. Bu yerlerin adlarını
Gilgal, Şilo, Benjamin’deki Mişpah, Ofra, Dan ve Kudüs Mabedi olarak sıralayabiliriz.
Sinagogun
dış şekli ve mimari yapısı için konulmuş kesin şekiller yoktur. Bu yüzden ülke
ve çevre kültürlere bazen de imkanlara göre farklılık kazanan bir yapıyla karşı
karşıyayız.
Son
zamanlarda oldukça lüks tarzda inşa edilenleri istisna kabul edersek sinagoglar
genelde sade döşenmiş yapılardır. Hatta bu yapı bazen son derece küçük de
olabilmekteydi. Eskiden zengin
Yahudilerin
malikanelerinde kendileri için sinagoglar yaptırdıkları da bilinmektedir. Süleyman
Mabedin’in bu gün geriye kalan tek kısmı olan ve ağlama duvarı olarak da
bilinen batı duvarını inşa etme görevi fakirlere düşer.
Y
a r a r l a n ı l a n K a y n a k l a r Ansiklopedik Mimarlık
Sözlüğü, Doğan Hasol· Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü, Doğan KUBAN· Sanat
Ansiklopedisi, Celal Esad Arseven· Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi· Türkiye
Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi·
CAMİLER
KİLİSELER
TÜRBELER
TEKKELER
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder