İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNDE İŞ MAKİNELERİ

İNŞAATLARDA İŞ MAKİNELERİ

İş makineleri iki gruba ayrılırlar;

-Sabit konumda çalışan araçlar

-Yer değiştirerek çalışan araçlar

Sabit konumda çalışan araçlar;

Bunlarda aracın toprak işini gerçekleştiren donatısı ana bölüm üzerine mafsallanmıştır. Bu ana bölüm donatının çalışması sırasında belirli bir konumda yer değiştirmeksizin sabit kalır. Bu tür araçlar özel olarak kazı ve yükleme amacına yöneliktir. Genellikle ekskavatör adıyla tanınırlar.

Yer değiştirerek çalışan araçlar;

Bu araçlara az ya da çok rijit biçimde özel donatılar bağlanmıştır. Toprak işlerini gerçekleştirecek bu donatıların hareketleri aracın tüm olarak hareketi ile sağlanır. Bu araçlarla kazı, yükleme, taşıma, boşaltma gibi birçok işlem gerçekleştirilmektedir. Dozerler, skreyperler, greyderler bu tür araçlardandır. Ayrıca taşıma işlevlerini yerine getiren kamyonlar, damperler vb. bu sınıfa giren önemli araçlardandır

Ekskavatör

Ekskavatörler, kazı ve taşıma araçlarına yükleme işlemlerini yapan bir toprak işleri aracıdır. Belirli bir sabit konumda çalışmasını sürdürür. Ekskavatörler esas olarak bir platformdan oluşur. Platform düşey bir eksen etrafında döner. Dönüş açısı 360 derece ya da daha sınırlı olabilir.

Dozer

Dozerler, bir traktör ve uçları bu traktöre mafsallanmış değişik biçimlerde çelik bir bıçaktan oluşurlar.Bu bıçak yatay bir eksen etrafında dönerek kazı açısının ayarlanmasına olanak verirler. Zemini kazmaya, sürüklemeye ve yaymaya yarar.

Bıçağı traktör eksenine dik olan dozere ‘buldozer’ denmektedir. Bıçağın traktör eksenine dik olmaması durumunda dozer ‘angldozer’ adını alır. Bıçağı, kesici kenarı arazi yüzeyi ile açı yapacak biçimde dönebilen dozerler ‘tiltdozer’ diye adlandırılırlar.

SKREYPER

Skreyper, bir traktörle çekilebilir, ya da kendi motoru ile birlikte bir bütün oluşturur. Birincisine ‘çekilen skreyper’ ya da ‘traktör-skreyper’ , ikincisine ‘motor-skreyper’ denir. Motorlu skreyper zemin çok sert olmadığı ve fazla sıkıştırma gerekli görülmediği zaman toprak işleri işlemlerinin tümünü birden gerçekleştirebilir.

Zemini kazabilir, sandığına yükleyebilir, depo yerine kadar taşıyabilir, uniform tabakalar biçiminde yayarak boşaltabilir, tekrarlanan geçişlerle belirli ölçüde sıkıştırma sağlayabilir.

GREYDER

Greyder, hafif toprak işlerinde kullanılan ve çalışmada büyük esneklik sağlayan bir araçtır. Greyderlerin şasisi uzundur. İki dingil arasında kıvrık bir bıçak bulunur. Bıçak, dozerlerin değişik kullanım biçimlerindeki bütün hareketleri yapabilir.

KAMYON

Kamyonlar çoğu kez toprak işleri şantiyelerine göre değil genel kullanım amaçlarına göre tasarlanmaktadırlar. Bununla birlikte, karayolları üzerinde uzun mesafelere taşıma gerektiğinde iki ya da üç dingilli kamyonlardan toprak işlerinde yararlanılmaktadır.

DAMPER

Damperler, toprak işlerinde yaygın biçimde kullanılan taşıma araçlarıdır. Bazen kamyonlar sınıfı içerisinde gözönüne alınmalarına karşın bazı özellikleri ile kamyonlardan ayrılırlar.

Damperlerin tekerleri geniştir. Böylece iyi bir aderans sağlar ve gevşek zeminlerde kolaylıkla batmaz. Arka tekerleğin çapı da büyüktür. Süspansiyon düzeninin çok basit olması karayollarında seyrini engelleyici niteliktedir. Şasisi kısa olduğu için küçük yarıçaplı kurbaları dönebilir.

ULAŞIM YOLLARINA AİT TANIMLAR

Niğde Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü İş Makineleri Ders Notları