Kanalizasyon şebekelerinde kullanılacak boru seçimi, proje
maliyeti, uygulama kolaylığı, şebeke dayanımı ve şebekenin ömrü süresince maruz
kalabileceği etkilere direnci açısından hayati öneme sahiptir. Bu dökümanda
Türkiye’de kullanılan boru tiplerinden beton / betonarme boru ile plastik
borunun avantaj ve dezavantajları karşılaştırılmıştır.
BETON / BETONARME BORULAR
Avantajları
1.
İthal girdisi yoktur. Döviz kuru
değişikliklerinden ve uluslar arası konjonktürdeki dalgalanmalardan (petrol
fiyatları gibi) etkilenmez.
2.
Ucuzdur ve kolay çalışılır.
3.
Çevre dostudur. Sürdürülebilir çevre için en
uygun malzemedir.
4.
Dış basınç altında deforme olmaz, basınç
dayanımı yüksektir.
5.
Servis ömrü uzundur.
6.
Nokta yüklerine dayanıklıdır.
7.
Üretici sayısı tekelleşmeye engeldir.
8.
Gelişmeye açık bir üründür ve kullanımı
artmaktadır.
Genellikle bütün dünyada yaygın olarak üretilmekte ve
kullanılmaktadır. Türkiye’de de sadece İller Bankası tarafından yetkili kılınan
üretici sayısı 100’ün üzerindedir. Dolayısı ile rekabetçi bir pazarın ürünüdür.
Beton / Betonarme Boruların Bazı Ülkelerdeki Pazar Payları
(Kaynak: Bureau International du Béton Manufacturé-BIBM)
Ülke
|
Pazar Payı (%)
|
|
Ø 500- Ø 1000 mm
|
Ø 1000 mm ve üzeri
|
|
Avusturya
|
70
|
80
|
Belçika
|
85
|
90
|
Danimarka
|
70
|
95
|
İngiltere
|
85
|
90
|
İsveç
|
40
|
60
|
Hollanda
|
100
|
100
|
Norveç
|
75
|
95
|
Dezavantajları
1.
Üretilebilir max. uzunluğu göreli olarak azdır.
(4.0 m.)
2.
Ağırdır.
PLASTİK BORULAR
Avantajları
1.
Üretilebilir standart uzunluğu fazladır. (12.0
m.)
2.
Hafiftir.
3.
Kolay kesilebilir.
Dezavantajları
1.
Hammaddesi petrol türevidir ve ithaldir. Fiyatı
döviz kuru ve petrol fiyatına bağlı olarak değişir.
2.
Sürdürülebilir çevre için en tehlikeli
malzemelerden birisidir.
3.
Şantiye koşullarında sağlanması zor olan hassas
montaj işçiliği gerektirir.
4.
Dolgu ve taşıt yüklerine karşı çok esnektir,
deformasyona uğrar ve kesiti daralır.
5.
Büyük çaplarda betondan gömlekleme gerektirir.
6.
Basınçlı su testi sadece 300mm çapa kadar
yapılabilmektedir.
7.
Basınç dayanımı çok düşüktür ve delik oluşması
halinde fışkırmayla delik hızla büyümektedir.
8.
Kalınlıklar standartları tutmamaktadır.
9.
Ürün fiyatının hammadde fiyatından düşük olduğu
durumlar vardır. ( 2. kalite üretim ve denetimsizlik)
SONUÇ
Beton / betonarme
borular:
1. Üretiminde yerli malzeme kullanıldığı
2. Çevre dostu bir malzeme olduğu
3. Ucuzluğu
4. Yüksek basınçlara ve deformasyona direnci
5. Çalışma kolaylığı 6. Uzun ömrü
7. Rekabetçi bir piyasa ürünü olduğu
için tercih edilmelidir. Beton / betonarme borular bu
nedenlerle bütün dünyada da yaygın olarak kullanılmaktadır.
TÜRKİYE PREFABRİK BİRLİĞİ
BETON / BETONARME BORULAR ve PLASTİK BORULAR
Ankara, Mayıs 2006
Not: Beton ve betonarme boruların kanalizasyon sistemlerinde kullanılmasındaki en önemli neden ekonomik ve ülkemizde üretilen hammaddeden üretiliyor oluşudur. Sırf bu sebeplerden dolayı ülkemizde kanalizasyon sistemlerinde en çok kullanılan boru türüdür. Ancak dört dörtlük verimli bir sistem inşa etmenize yardımcı olmaz. Entegre contalı boru birleşimlerinden ve prefabrik muayene baca elemanlarının birleşim bölgelerinden zeminden içeriye veya içerden zemine su sızdırdığı gözlemlenmiştir. Ayrıca betondan mamül bu yapıların bazı kısımlarında unutulan beton çapakları atıksuyun askıdaki maddelerini tutabilir ve tıkanmalara sebep olabilir. Ağır ve kırılgan oluşundan dolayı işçiliği plastik boruya göre daha masraflı ve zaiyatı çoktur. boylarının 1,5 - 2m olması ve muayene baca teskil eden prefabrik elemanların çok olması sebebiyle plastik borulara oranla daha fazla işçilik hatası yapılabilme riski taşımaktadır.
Beton boruların saydığımız bu dezavantajları olmasına rağmen plastik borulara göre kat ve kat ekonomik oluşu beton boruların önümüzdeki yıllar boyunca da kullanılacağını göstermektedir. Ancak kanalizasyon tesis edilecek bölgenin yeraltı su seviyesi kanalizasyon şebeke kotlarından yüksek olduğu durumlarda beton beru kullanmak yanında bir felaketi getirebilir. Zemin suyunun kanalizasyon tesisine giriş yapması boruların tam dolu kesit çalışması ve sonuç olarak su akışının olmaması ve hattın çalışmaması ve nihayetinde zemin suyunu terfi merkezlerine ve atıksu arıtma tesislerine taşınmasıyla boşa enerji masrafları ortaya çıkacak ve atıksu arıtma tesisinin biyolojik ekosistemi bozulacaktır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder