KOMBI BACASI NEDEN SU DAMLATIR

kombi bacası neden su damlatır

Doğalgaz kombileri diğer iklimlendirme cihazlarında olduğu gibi su tahliye ederler. Cihazdan su tahliye edildiğinden dolayı doğalgaz tesisatı yapılırken binanın gider hattına mutlaka bağlantı bırakılmalıdır çünkü kombi çalışma esnasında bol miktarda yoğuşmadan kaynaklı su atacaktır.  Burada dikkat etmemiz gereken nokta kombi giderinin cazibesiyle akışına engel bir durumun olmamasıdır. Kombi servisi kombi montajını yaparken gırtlak gider borusu bırakıyor. Bu gider borusunun doğrusal olarak gidere bağlanması sağlanmalıdır. Bu şekilde gider suyunun geri tepmesi engellenecektir. Kombi tahliyesi için aşağıdaki resimde görülen uygulamalar makul olmayacaktır zira bir gün içinde resimdeki kova defalarca dolmaktadır. bu yüzden mutlaka gider borularına kalıcı bağlantılar yapılmalıdır.

Öte yandan kombi bacanızın su akıtmasının ana sebebi kurulumdaki bazı hatalar olabilir. Kombi bacaları su buharı yoğunluğu yüksek bir gaz salarlar. Yoğun bir su buharı çıkışı olacağından bacanın yaklaşık %4 eğimle balkon veya pencere dışına uzanması gerekmektedir. Yerçekiminin tersine doğru bacanın hafif bir eğimle uzanmasına ve bacanın kombiye tam geçirildiğine dikkat edilmelidir.  bu şekilde yoğuşma işlemine girmesi gereken su buharı bacadan kaçamayacak ve verim kaybı yaşanmayacaktır. Bacanın kombiye tam oturması ve bacaya hafif bir eğim verilmesi hem bacadan su damlamasını azaltacak hem de yakıtın sağlıklı bir şekilde yanmasını sağlayacağından kombi verimini arttıracaktır.

PALPLANJ NASIL ÇAKILIR

Palplanj yer altı su seviyesinin yüksek olduğu veya kendini tutamayan yani gevşek zeminlerde güvenli kazı yapabilmeyi sağlayan sac malzemeden imal edilen ve birbirine geçirmeli olacak şekilde zemine çakılan bir iksa türüdür. Genellikle derin kazılarda kum veya çakıl zeminlerde ihtiyaç duyulur. 6-8-10-12 m lik türleri bulunur ve kazı yapıldıktan sonra genellikle 1/3 ü zemin altında kalacak şekilde uygulanır. Kazı yapıldıktan sonra palplanjın eğilmemesi için gerekmesi halinde enine gergi ve göğüsleme (strut) elemanları kullanılmalıdır. Palplanj uygulanmadan önce kazı derinlikleri ve zemin klası kullanılarak hesap raporu çıkarılır. Hesaplamalarla birlikte palplanj et kalınlığı, çakma boyu, gergi ve göğüsleme tipleri belirlenir.

Palplanj genellikle paletli kazıcı iş makineleri yardımı ile zemine çakılır. Paletli kazıcı iş makinesinin kovası çıkartılıp şahmerdan (çakıcı) aparatı takılır. Çakıcı bir yerde istiflenmiş palplanjları uçlarına kenetlenerek teker teker bulundukları yerden havaya kaldırır ve palplanjın çakılacağı çizgide birbirine geçirmeli olacak şekilde çakmaya yarar. Bu esnada ekskavatör operatörünün yanı sıra 2 işçi daha faaliyet gösterir. Birincisi istif alanındaki palplanjın çakıcı çenesine doğru bir şekilde takmasına yardımcı olan işçi, diğeri ise palplanj çakılırken palplanjın doğru noktaya oturtulması ve çakıldıktan sonra kazıcı zincirinin palplanjdan söken kişidir.

Palplanj kazı tamamlanıp dolgusunun yapılmasından sonra çakıldığı yerden sökülüp başka yerde tekrar kullanılabilmektedir.

PENCERE METRAJI NASIL YAPILIR

PENCERE METRAJI NASIL ÇIKARILIR

Yapı projelerinde keşif hazırlarken pencerelerin metrajının nasıl hazırlanacağı bu yazımızda anlatmaya çalışırken rastgele seçtiğim cam ve doğrama birim fiyatlarından yola çıktım. Genel anlamda şunu diyebiliriz ki pencere metrajı çıkarılırken cam ve doğrama çıtalarının ayrı ayrı metrajının hesaplanması gerekmektedir. Camların m² olarak, doğramaların ise kg cinsinden hesapları yapılmalıdır. Cam ve doğrama metrajlarının ve fiyatlarının nasıl hesaplanacağını ise aşağıda örnek olarak gösterdiğim bazı birim fiyatların tariflerindeki ölçü standartlarından öğreneceğiz:

PENCERE CAMLARI

POZ NO	ESKİ POZ NO	İMALATIN ÇEŞİDİ	ÖLÇÜ	BİRİM FİYAT (TL)
15.470.1002	Y.28.645/A02	Ahşap doğramaya çıta ile 4+4 mm kalınlıkta 12 mm ara boşluklu çift camlı pencere ünitesi takılması	m²	133,78
15.470.1201	Y.28.645/A21	Ahşap doğramaya çıta ile 4+4 mm kalınlıkta 12 mm ara boşluklu ilk camı ısı kontrol kaplamalı çift camlı pencere ünitesi takılması	m²	149,53
15.470.1401	Y.28.645/A41	Ahşap doğramaya çıta ile 4+4 mm kalınlıkta 12 mm ara boşluklu ilk camı güneş ve ısı kontrol kaplamalı çift camlı pencere ünitesi takılması	m²	167,90

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı 2019 Yılı İnşaat ve Tesisat Birim Fiyatları kitaplarında bulunan cam ve doğrama fiyatlarıdır. Çeşitli cam ve boşluk aralıklarında fiyatları bulunan pencerelerin metrajlarının nasıl hesaplandığı aşağıdaki birim fiyat tariflerinde belirtilmektedir.

POZ NO 15.470.1002 / Ahşap doğramaya çıta ile 4+4 mm kalınlıkta 12 mm ara boşluklu çift camlı pencere ünitesi takılması birim fiyat tarifi:

4+4 mm kalınlıkta, 12 mm ara boşluklu çift camlı pencere ünitesinin takılacağı yerin ölçüsüne göre hazırlanması, cam yuvasına takozların konulması ve camın yuvaya yerleştirilmesi, ahşap çıtanın köşelerden en fazla 10 cm uzakta ve birbirine en fazla 30 cm aralıklı olarak vidalarla tutturulması, camlama takozları ile ünitenin dengelenmesi, oluşan derzlerin iç ve dış taraflarının nötral (asitsiz) silikon ile doldurulması, inşaat yerinde yükleme, yatay düşey taşıma ve boşaltma, her türlü malzeme ve zaiyatı, işçilik araç ve gereç giderleri, yüklenici genel giderleri ve karı dahil 1 m² fiyatı:

ÖLÇÜ: Projedeki ölçülere göre cam takılan alanlar hesaplanır.

NOT: Çıta bedeli kendi doğrama pozundan ödenir

POZ NO 15.470.1201 / Ahşap doğramaya çıta ile 4+4 mm kalınlıkta 12 mm ara boşluklu ilk camı ısı kontrol kaplamalı çift camlı pencere ünitesi takılması birim fiyat tarifi:

4+4 mm kalınlıkta, 12 mm ara boşluklu, ısı kontrol kaplamalı, çift camlı pencere ünitesinin takılacağı yerin ölçüsüne göre hazırlanması, cam yuvasına takozların konulması ve camın yuvaya yerleştirilmesi, ahşap çıtanın köşelerden en fazla 10 cm uzakta ve birbirine en fazla 30 cm aralıklı olarak vidalarla tutturulması, camlama takozları ile ünitenin dengelenmesi, oluşan derzlerin iç ve dış taraflarının nötral (asitsiz) silikon ile doldurulması, inşaat yerinde yükleme, yatay düşey taşıma ve boşaltma, her türlü malzeme ve zaiyatı, işçilik araç ve gereç giderleri, yüklenici genel giderleri ve karı dahil 1 m² fiyatı:

ÖLÇÜ: Projedeki ölçülere göre cam takılan alanlar hesaplanır.

NOT: Çıta bedeli kendi doğrama pozundan ödenir

POZ NO 15.470.1401 / Ahşap doğramaya çıta ile 4+4 mm kalınlıkta 12 mm ara boşluklu ilk camı güneş ve ısı kontrol kaplamalı çift camlı pencere ünitesi takılması birim fiyat tarifi:

4+4 mm kalınlıkta, 12 mm ara boşluklu, güneş ve ısı kontrol kaplamalı, çift camlı pencere ünitesinin takılacağı yerin ölçüsüne göre hazırlanması, cam yuvasına takozların konulması ve camın yuvaya yerleştirilmesi, ahşap çıtanın köşelerden en fazla 10 cm uzakta ve birbirine en fazla 30 cm aralıklı olarak vidalarla tutturulması, camlama takozları ile ünitenin dengelenmesi, oluşan derzlerin iç ve dış taraflarının nötral (asitsiz) silikon ile doldurulması, inşaat yerinde yükleme, yatay düşey taşıma ve boşaltma, her türlü malzeme ve zaiyatı, işçilik araç ve gereç giderleri, yüklenici genel giderleri ve karı dahil 1 m² fiyatı:

ÖLÇÜ: Projedeki ölçülere göre cam takılan alanlar hesaplanır.

NOT: Çıta bedeli kendi doğrama pozundan ödenir

Çeşitli cam ve cam aralığı ölçülerinde Ahşap, PVC ve Alüminyum doğramalara çift cam takılması pozlarının projedeki cam takılı alanların hesaplanmasıyla metrajlarının çıkarıldığı görülmektedir. Ancak tariflerdeki notlardan anlaşılıyor ki ilaveten doğrama metrajı ve birim fiyat hesabı yapılması gerekmekte.

PLASTİK / PVC VEYA ALÜMİNYUM DOĞRAMALAR

POZ NO	ESKİ POZ NO	İMALATIN ÇEŞİDİ	ÖLÇÜ	BİRİM FİYAT (TL)
15.455.1001	Y.23.241	Plastik doğrama imalatı yapılması ve yerine konulması (Sert PVC doğrama profillerinden her çeşit kapı, pencere, kaplama ve benzeri imalat) Not: Tüm ana profiller ile ilave profiller, pencere kapalı iken görülmeyen ve dikkat çekmeyen bir yerde, en az 1 m aralıklarla okunaklı ve görünür şekilde profil uzunluğu boyunca işaretlenmelidir. Ana profiller ile ilave profillerin işaretlenmesi en az aşağıdaki bilgileri içermelidir. - İmalatçının adı veya ticari markası, - Bu standardın işaret ve numarası (TS EN  2608-1 şeklinde), - Et kalınlığı sınıfı, - İzlenebilirliği sağlamak için yeterli olabilecek imalat kodu (örneğin; tarih vb.)	Kg	15,41
15.460.1001	Y.23.244/A	Naturel-mat eloksallı profillerle ısı yalıtımsız  alüminyum doğrama imalatı yapılması ve yerine konulması	Kg	36,64
15.460.1010	Y.23.244/L	Elektrostatik toz boyalı ısı yalıtımlı alüminyum doğrama imalatı yapılması ve yerine konulması	Kg	40,38

POZ NO 15.455.1001 / Plastik doğrama imalatı yapılması ve yerine konulması (Sert PVC doğrama profillerinden her çeşit kapı, pencere, kaplama ve benzeri imalat) birim fiyat tarifi:

İdarece onaylanmış proje ve detaylarına göre yapılan sert PVC profillerden plastik doğramalar ve aksesuarları ve cam çıtaları her türlü hava şartlarına karşı dayanıklı, yüzeyleri pürüzsüz olmalıdır. PVC den mamul ana profil( Standardına göre et kalınlığı sınıfı "A" olan ve görünür yüzeylerdeki et kalınlığı 2,8 mm,görünmeyen yüzeylerde ise 2,5 mm olmalıdır.) kesitlerinde gerek ısı gerekse ses izolasyonu ve ayrıca su tahliyesini hızlandıracak şekilde tasarlanmış ön odacık sistemi olacaktır. Metal takviye profilleri ile ana profillerin (kasa, kanat, orta kayıt) gerekli mukavemeti sağlanacaktır. Metal takviye profilleri, sıcak daldırma metodu ile yapılmış galvanizle pasa karşı korunmuş, sacdan U veya kutu profillerdir. Her iki halde de sac kalınlığı kasa ve kanatlarda 1,5 mm'den fazla orta kayıtda da 2 mm den fazla olmayacaktır. (Ancak çok geniş kayıt ve kanatlarda yapılan hesaplama sonucu atalet momenti yukarıda belirtilen sac kalınlıklarından yüksek çıkarsa çıkan sonuca uyumlu kalınlıkta sac kullanılmalıdır.) Metal takviyeli PVC profiller plastik köşe kaynağı, vida, kanat bağlaması vesair imkanlarla birleştirilerek yardımcı doğrama profilleri, levhalar ve diğer profiller yardımı ile her çeşit pencere doğraması, kapı, camekan ve benzeri imalat yapılır. İmalatçı firmaca önerilen sisteme uygun olarak kanat aralıkları iki sıra EPDM kauçuk, neopren veya tpe contalarla izole edilecektir. Her cins ve kalınlıklardaki camın takılması, cam çıtaları yardımı ile olur. İmalatçı firmaca önerilen sisteme uygun olarak cam tespiti conta, mastik ve diğer usullerle sağlanacaktır. Her pencere kanat çerçevesi (doğraması) doğrama kasasına en az 2 (iki) ) kapı kanat çerçevesi ise en az 3 (üç) menteşe ile tespit edilir. Menteşeler kanadın ayarlı çalışmasını sağlayacak mukavemette ve dizaynında olacaktır. Plastik doğrama kasa ve kanat bileşimleri 45 derece kesilerek bu iş için geliştirilmiş makinalarla kaynatılmak suretiyle imalatı yapılan plastik doğramanın kargir aksama veya demir konstrüksiyona (kör kasa) tespiti yapılacaktır.

(Kargir aksama montaj 3 şekilde olabilir.

a)Kenet lamaları ile; Kenet lamaları uygun boyutta vida ile bir tarafından doğramaya monte edilir, doğrama yerine yerleştirildikten sonra kenet laması diğer tarafından yine uygun boyutta vida ile kargir aksama monte edilir.

b)Çelik dubeller ile; Doğrama yerine yerleştirildikten sonra, matkap ile doğrama üzerinden kargir aksama da geçecek şekilde yuva açılır. Bu yuvaya, uygun boyutta seçilmiş çelik dubel yerleştirilir ve sıkılır.

c)Çelik montaj vidaları ile; Doğrama yerine yerleştirildikten sonra, matkap ile doğrama üzerinden kargir aksama da geçecek şekilde yuva açılır. Bu yuvaya, uygun boyutta seçilmiş çelik montaj vidaları yerleştirilir ve sıkılır.

Kör kasaya montaj 2 şekilde olabilir.

a) Sac vidaları ile; Doğrama yerine yerleştirildikten sonra, matkap ile doğrama üzerinden kör kasaya da geçecek şekilde yuva açılır. Bu yuvaya, uygun boyutta seçilmiş sac vidaları yerleştirilir ve sıkılır.

b) Kilit profilleri ile; Kilit profillerinin doğramaya takılacak birinci parçası doğrama üzerine her yönden takılır. Doğrama yerine yerleştirildikten sonra, kilit profillerinin ikinci parçası, birinci parça ile kilitlenecek şekilde yerine yerleştirilir.)

Su, hava, ses geçirmeyecek şekilde sızdırmazlığın sağlanması, kanat aralıklarında izolasyonu sağlayacak contaların sisteme uygun olarak yerlerine tespiti için her türlü malzeme ve zayiatı, inşaat yerindeki yükleme, yatay ve düşey taşıma, boşaltma, işçilik, araç ve gereç giderleri, müteahhit genel giderleri ve kârı dâhil, yerine monte edilmiş plastik doğramanın 1 kg fiyatı:

ÖLÇÜ:

1)Yalnız sert PVC plastik doğrama malzemesi, epdm, neopren veya tpe contalar, silikon esaslı macun, tespit vidaları veya kilit profilleri, birleşim parçaları, profil içinde bulunan takviyeler birlikte tartılır.

2)İdare lüzum gördüğü takdirde proje boyutları üzerinden, profillerin tablodaki ağırlıklarına göre tartı ağırlığını tahkik edebilir. Bu tartı neticesinde tablolara nazaran %7 ağırlık fazlasına kadar ödeme yapılır. Tablodaki ağırlıklara nazaran tartı neticesi bulunan ağırlığın az olması halinde, yapılan imalatın idarece kabul edilmesi şartıyla tartı esas alınır.

3)Detay projelerinde gerek plastik profillerin, gerekse metal takviye profillerinin metre ağırlıkları ile bağlantı elemanlarının birim ağırlıkları belirtilecektir.

NOT:

1)Madeni aksamın yerine takılması bedeli doğrama fiyatlarına dâhildir.

2)Plastik doğrama aksesuarı (ispanyolet, menteşe, kilit ve ilaveleri, vasistas makas ve çarpmaları, pivot menteşeler, sürgüler, kapı altı fırçaları, her türlü kapı kolları, hidrolik mekanizmalar benzeri açma, kapama, kilitleme mekanizmaları vb.) tartıya dâhil edilmez. Bedelleri varsa kendi rayicinden yoksa yetkili makamlarca tasdikli fatura bedeline % 25 müteahhit genel giderleri ve kârı ilave edilerek ödenir.

3)Tüm ana profiller ile ilave profiller, pencere kapalı iken görülmeyen ve dikkat çekmeyen bir yerde, en az 1 m aralıklarla okunaklı ve görünür şekilde profil uzunluğu boyunca işaretlenmelidir. Ana profiller ile ilave profillerin işaretlenmesi en az aşağıdaki bilgileri içermelidir.

- İmalatçının adı veya ticari markası,

- Bu standardın işaret ve numarası (TS EN 12608-1 şeklinde),

- Et kalınlığı sınıfı,

- İzlenebilirliği sağlamak için yeterli olabilecek imalat kodu (örneğin; tarih vb.)

POZ NO 15.460.1001 / Naturel-mat eloksallı profillerle ısı yalıtımsız  alüminyum doğrama imalatı yapılması ve yerine konulması birim fiyat tarifi:

İdarece onanmış proje, detay resimleri ve beğenilmiş numunesine göre; sınıflandırma, kimyasal bileşim, mekanik özellikleri, tasarım, ölçü ve kalınlık toleransları bakımından mevcut standartlara ve teknik şartnamesine uygun ekstrüzyonla biçimlendirilmiş, taşıyıcı alüminyum doğrama profilleri (kasa, kayıt, kanat profilleri) naturel-mat eloksallı alüminyum profillerle; her türlü bir veya çift eksenli, normal açılır veya sürme vs. pencere, camekan, kapı kanadı ve kasasının v.b. fabrikada imali, her türlü montaj malzemeleri (epdm fitili , montajın yapılacağı yerle (kör kasa vs) doğrama arasında ısı, su, hava sızdırmazlığı yalıtımını sağlamak için PVC pestili (bitümlü folyo bant), montaj dübeli vs.) ile yerine takılması ve çalışır halde teslimi, işyerine nakli, her türlü malzeme ve zayiatı, işçilik, iş yerinde yatay ve düşey taşıma giderleri, müteahhit genel giderleri ve kârı dâhil 1 kg fiyatı :

ÖLÇÜ: 1)Alüminyum imal edilen aksam ile birlikte tartılır (vida, perçin, koruma ambalajı dâhil). Birlikte tartılması halinde; kilit ve ilaveleri, pencere kolları, kapı kolları, menteşeler, vasistas makas ve çarpmaları, sürgüler, kapı altı fırçaları, hidrolik mekanizmalar, pivot mekanizmaları, sürme ve çift eksen mekanizmaları v.b. gibi ayrıca bedeli ödenen aksesuarlar varsa ağırlıkları düşülür. Aksesuar bedelleri varsa kendi rayicinden yoksa yetkili makamlarca tasdikli fatura bedeline % 25 müteahhit kârı ve genel gider ilave edilerek ödenir.

2)İdare lüzum gördüğü takdirde proje boyutları üzerinden, profillerin tablodaki ağırlıklarına göre tartı ağırlığını tahkik edebilir. Bu tartı neticesinde tablolara nazaran %7 ağırlık fazlasına kadar ödeme yapılır. Tablodaki ağırlıklara nazaran tartı neticesi bulunan ağırlığın az olması halinde, yapılan imalatın idarece kabul edilmesi şartıyla tartı esas alınır.

NOT: 1)Taşıyıcı alüminyum profilleri statik hesaba göre gerekli mukavemeti sağlaması şartı ile 2 mm ( ± %10) et kalınlığında olacaktır. (Taşıyıcı özelliği olmayan cam çıtaları, T bini profilleri, adaptör profilleri, köşebentler vs. gibi tamamlayıcı profillerde bu şart aranmaz).

2)Doğramaların köşe birleşimlerinde alüminyum profilden mamul köşe bağlama elemanı (ısı yalıtımlı olması halinde ısı yalıtımlı profilin her iki köşesine de) kullanılacak ve köşeler preslenmiş olacaktır

3)Isı yalıtımlı alüminyum profiller en az üç odacıklı olacaktır.

2)Doğramaların köşe birleşimlerinde alüminyum profilden mamul köşe bağlama elemanı (ısı yalıtımlı olması halinde ısı yalıtımlı profilin her iki köşesine de) kullanılacak ve köşeler preslenmiş olacaktır

POZ NO 15.460.1010 / Elektrostatik toz boyalı ısı yalıtımlı alüminyum doğrama imalatı yapılması ve yerine konulması birim fiyat tarifi:

İdarece onanmış proje, detay resimleri ve beğenilmiş numunesine göre; sınıflandırma, kimyasal bileşim, mekanik özellikleri, tasarım, ölçü ve kalınlık toleransları bakımından mevcut standartlara ve teknik şartnamesine uygun ekstrüzyonla biçimlendirilmiş, taşıyıcı alüminyum doğrama profilleri (kasa, kayıt, kanat profilleri) elektrostatrik toz boyalı alüminyum profillerle; her türlü bir veya çift eksenli, normal açılır veya sürme vs. pencere, camekan, kapı kanadı ve kasasının v.b. fabrikada imali, her türlü montaj malzemeleri (epdm fitili, montajın yapılacağı yerle (kör kasa vs) doğrama arasında  ısı, su, hava sızdırmazlığı yalıtımını sağlamak için PVC pestili (bitümlü folyo bant), montaj dübeli vs.)ile yerine takılması ve çalışır halde teslimi, işyerine nakli, her türlü malzeme zayiatı, işçilik, iş yerinde yatay ve düşey taşıma giderleri, müteahhit genel giderleri ve kârı dâhil,  1 kg fiyatı :

ÖLÇÜ:

1)Alüminyum imal edilen aksam ile birlikte tartılır (vida, perçin, koruma ambalajı dâhil). Birlikte tartılması halinde;  kilit ve ilaveleri, pencere kolları, kapı kolları, menteşeler, vasistas makas ve çarpmaları, sürgüler, kapı altı fırçaları, hidrolik mekanizmalar, pivot mekanizmaları, sürme ve çift eksen mekanizmaları v.b. gibi ayrıca bedeli ödenen aksesuarlar varsa ağırlıkları düşülür. Aksesuar bedelleri varsa kendi rayicinden yoksa yetkili makamlarca tasdikli fatura bedeline  % 25 müteahhit kârı ve genel gider ilave edilerek ödenir.

2)İdare lüzum gördüğü takdirde proje boyutları üzerinden, profillerin tablodaki ağırlıklarına göre tartı ağırlığını tahkik edebilir. Bu tartı neticesinde tablolara nazaran %7 ağırlık fazlasına kadar ödeme yapılır. Tablodaki ağırlıklara nazaran tartı neticesi bulunan ağırlığın az olması halinde, yapılan imalatın idarece kabul edilmesi şartıyla tartı esas alınır.

NOT:

1)Taşıyıcı alüminyum profilleri statik hesaba göre gerekli mukavemeti sağlaması şartı ile 2 mm ( ± %10) et kalınlığında olacaktır. (Taşıyıcı özelliği olmayan cam çıtaları, T bini profilleri, adaptör profilleri, köşebentler vs. gibi tamamlayıcı profillerde bu şart aranmaz). 

2)Doğramaların köşe birleşimlerinde alüminyum profilden mamul köşe bağlama elemanı (ısı yalıtımlı olması halinde ısı yalıtımlı profilin her iki köşesine de)  kullanılacak ve köşeler preslenmiş olacaktır

3)Isı yalıtımlı alüminyum profiller en az üç odacıklı olacaktır.

benzer konular:
İSKELE METRAJI NASIL YAPILIR

MEKANİK TESİSAT KOLON ŞEMASI VE BORU ÇAPI HESABI

KOLON ŞEMASI VE BORU ÇAPI HESABI

Tesisatı oluşturan kazan, kolektörler, borular, vanalar, ısıtıcılar, genleşme deposu ile diğer donanım ve armatürlerin tümünün düşey görünüşünü iki boyutlu olarak gösteren resme Kolon Şeması denir. Kolon şemasında düşey ölçüler ölçekli, eğimli olarak döşenen yatay borular ölçeksiz çizilir. Yükseklikleri farklı olan radyatörler değişik yükseklikte gösterilir. Kolonlar ana dağıtım borularından ayrıldıkları sıraya göre kazan veya kolektörlere daha uzak veya daha yakın olarak gösterilir.

Kat planlarında üzerine dilim sayısı veya panel radyatörde ise uzunluğu ve cinsi yazılan radyatörlerin, kolon şemasında gösterildikleri dikdörtgenin içine oda no, oda sıcaklığı ve radyatör verimi dışında ve üst kısmına radyatörün dilim sayısı ve cinsi yazılır.

Kolon şeması ve kat planında gidiş boruları düz, dönüş boruları ise kesik çizgiler ile gösterilir.

Kolonlarda her bir boru parçasının ısı yükü boru uzunluğu hesaplanır ve üzerine yazılır. Bundan sonra boru çapının belirlenmesine başlanabilir. Kritik devreyi gösteren kolonda her bir boru parçası radyatörden başlayıp kazana doğru büyüyen sayılarla numaralanır. Boru çapları bu amaçla hazırlanmış çizelgeler (Boru çapı hesap çizelgesi) doldurularak hesaplanır.

Boru çapı hesabı yapılırken ya R basınç düşümü kabulünden ya da hız değerlerinden hareket edilir. Genellikle bir R basınç düşümü kabulünden hareket edilir. Bu arada çap seçilirken hız değerlerine de bakılmalıdır.  Braşmanlarda en küçük değerde olan su hızı boru çapları büyüdükçe düzgün şekilde artmalı ve kazan girişinde en büyük hıza ulaşmalıdır. Su akış sesi çevreyi rahatsız etmemelidir. Bu nedenle konfor ısıtmasında su hızı branşmanlarda  0,2 – 0,3 m/s  mertebesinde olmasına dikkat edilir. Su hızının 2” e kadar borularda 1 m/s,  daha büyük çaplı borularda ise 1,5 m/s değerini aşması istenmez.

R basınç düşümünün büyük seçilmesi durumunda boru çapları küçük çıkacak ve buna bağlı olarak da boru şebekesi daha ucuza mal olacaktır. Ancak basınç düşümünün büyük seçilmesiyle sirkülasyon hızları ve basınç kayıpları artacağından pompanın tükettiği enerji miktarı artacaktır.

R basınç düşümünün düşük seçilmesi durumunda ise boru çapları büyük çıkacak ve boru şebekesi daha pahalıya mal olacaktır. Buna karşılık pompanın tükettiği enerji azalacaktır.

Boru şebekesinin ve işletme giderlerinin daha ekonomik olması açısından ortalama basınç düşümleri küçük tesislerde R= 5-8 mmSS/m, büyük tesislerde  R=8-15 mmSS/m  alınabilir.

Bu bilgiler doğrultusunda aşağıdaki adımlarla boru çapları belirlenir.

1.  Öncelikle binanın boru planı çizilir.

2.  Kritik devre seçilir. Kritik devre yatay doğrultuda en uzak ve düşey doğrultuda en yukarıdaki radyatördür.

3.  Kritik devrenin en yukarısındaki radyatörden başlayarak her iki T parçası arasına  ayrı bir numara vermek suretiyle devre üzerindeki bütün kısımlar numaralandırılır. 

4.  Numaralandırdığımız her boru parçasının üzerine taşıdıkları ısı yükleri yazılır.

5.  Gidiş ve dönüş boruları birleştirilerek, boru çapı hesabı çizelgesinin a, b ve d sütunlarına sıra ile parça numarası, ısı miktarı ve parçanın uzunluğu yazılır.  

6.  Pompalı sıcak sulu ısıtmada borulardaki basınç kaybı çizelgesinden (Ek-4) boru çapı değeri araştırılır. Bu amaçla önceden kabul edilen R değeri bulunur. Bu R değerinden itibaren yatay olarak gidilir ve borudan geçen ısı miktarına en yakın ısının büyük olanının yazılı olduğu sütun bulunur. Bu sütunun başında yazılı olan çap değeri, aranan boru çapını verecektir.  Bu çap değerinden aşağıya inilmek suretiyle bu borudaki ısı miktarına karşılık gelen en yakın ısı miktarı bulunur. Isı yükünün hemen altında bulunan hız değeri Çizelge 5.1’in f sütununa yazılır. Buradan yatay olarak giderek bu borudaki gerçek R değeri tespit edilir ve Çizelge 5.1’in g sütununa yazılır.

7. Gerçek R basınç düşümü ile buna ait boru boyu çarpılarak bu kısımdaki toplam basınç düşmesi bulunur ve boru çapı hesabı çizelgesinin h sütununa yazılır

8.  Çizelge  5.2 yardımıyla  özel direnç sayıları toplamı Sx değeri bulunarak boru çapı hesabı çizelgesinin  ı sütununa yazılır.

Çizelge 5.1’ de 1.sütuna parça numarası, 2 sütuna boru çapı (Çizelge 5.1’ den), 3-21   sütunlara  çizelge 5.1 de gösterilen kayıplar yazılır. 22. sütuna ise özel dirençlere ait kayıpların toplamı yazılır.

9.  Hız ve Sx  yardımıyla sıcak sulu sistem için boruların Z özel dirençlerini veren Tablodan giderek özel dirençler tespit edilir.

 Tespit edilen Z değeri Çizelge 5.1’in  k        sütununa yazılır.

10. Sürtünme (LR)  ve özel dirençler (Z)  bir boru için, buru çapı hesabı çizelgesinin  h   ve k    sütunlarına tek tek  yazılır. h ve k sütunlarının toplamı  SLR  ve S Z’ yi verir.  SLR  ve S Z’ nin toplamı aşağıdaki ifadede yerine konursa  H  toplam basıncı bulunur.

11. e ve k sütunları yaklaşık boru çapına göre yapılır. Boru şebekesinde düzensizlikler görüldüğü taktirde elde edilen ilk boru çapı değiştirilerek uygun bir akış sağlanmalıdır. Değiştirilen çapa göre yapılan hesaplar Çizelge 5.1’ in  l ve q sütunlarına yazılır. Değiştirilen buru çapı ile hesap yapmanın bir amacı da seçilen iki farklı R değeri ile yapılan hesapların karşılaştırmasını yapmaktır. Kayıplar arasındaki fark Çizelge 5.1’ in  r ve s sütunlarına yazılarak en uygun R seçimi yapılır.

Pompalı ısıtma sistemlerinde toplam basınç için aşağıdaki ifade bulunur.

   H =  S( LR)  +  S Z     (mmSS/m)

Bu  denklemde ;

L : Boru parçasının uzunluğunu (m)

R : Metre boru başına basınç kaybı (mmSS/m)

Z : Özel direnç kayıpları (mmSS/m)

Pompa basıncı H basıncını yenebilecek güçte olmalıdır.

 

SİRKÜLASYON POMPASI HESABI

Pompalar debi ve basınç karakteristik özellikleriyle belirlenir. Sirkülasyon pompası, sistemde meydana gelen sürtünme kayıplarını yenebilecek güçte seçilmelidir.

Sirkülasyon Pompası Debisi  (V_p)

Sirkülasyon pompasının debisi V_p  aşağıdaki ifadeden bulunur.

                 3,6 Q_K

   V_p = ----------------

             C. g (T_g- T_d)

Burada;

Q_K       : Tesisin toplam ısı ihtiyacı

C       :  Suyun özgül ısınma ısısı (C= 4,18 kj/Kg°C)

g        :  Suyun yoğunluğu (Kg/m³)

T_g-T_d  : Sisteme gidiş ve dönüş sıcaklıkları arasındaki fark (°C)

Sirkülasyon Pompasının Basıncı

Pompanın basıncı;

   H_p =  S( LR)  +  S Z     (mmSS)

olacak şekilde seçilmelidir. Emniyette çalışma için bu basınca % 10 ilave yapılır. Kazan dairesi kayıpları dikkate alınmadıysa, hesaplanan basınç 300-800 mmSS kadar artırılır. Bu basınç artırımı, kapasitenin büyüklüğü de dikkate alınarak yapılır.

H_p = ( S( LR)  +  S Z )1.1  (mmSS)

H_p =  S( LR)  +  S Z  +(300 ~800) (mmSS)

Uygulamada özellikle büyük tesislerde pompa basıncına % 50’ ye varan eklemeler yapılmaktadır.

Boru Çapı Hesabına  Örnek

Örnek boru çapı hesabı için Şekil 5.1’ de kolon şeması gösterilen tesisat kullanılmıştır.

Kolon şeması üzerinde her parçanın taşıdığı ısı miktarı o parçanın üzerine yazılmıştır. 1 Nolu kolonun  en üst noktasındaki radyatör, kritik  radyatör olarak belirlenmiş ve her parça numaralandırılmıştır.

Boru çapı hesabı için Çizelge 5.1 ve Çizelge 5.2 doldurulacaktır. Çizelge 5.1’ün h sütununa kadar gelindikten sonra, Çizelge 5.2 doldurularak  değeri ı sütununa  yazılır. Eklerde verilen  Z özel Dirençler Hesabı Çizelgesini kullanarak, W hız ve Sz direnç katsayısı değerleri yardımıyla Z özel direnci bulunur.

Çizelge 5.1’in 1. satırı aşağıda ayrıntılı olarak yapılmıştır.

a sütununa parça no: 1 (Şekil 5.1’ den)

b sütununa 1 numaralı parçanın ısı yükü : 2678 kcal/h (Şekil 5.1’den)

d sütununa1 numaralı parçanın uzunluğu: 8 m (Şekil 5.1’den)

e,f,g sütununun doldurulması için Ek-4 ’ yararlanılır. R basınç kaybı 6 mmSS/m başlangıç kabul değeriyle hesaba başlanır. Seçilen R=6 mmSS/m değerinden itibaren sağa doru giderek 1 nolu borunun ısı yükü olan 2678 kcal/h’dan büyük ve en yakın değer 3180  kcal/h seçilir. Bu değerden yukarı doğru çıkarak boru çapı 1/2" olarak saptanır. Seçilen boru çapından aşağıya doğru inilir. 2678 kcal/h’dan büyük ve en yakın değer olan 2710 kcal/h seçilir.  Bu değerin yanındaki 0.20 m/sn  borudaki su  hızını  vermektedir. Buradan sola doğru gidilerek R  basınç kaybı  değeri

4.5 mmSS/m  bulunur. Bulunan değerler Çizelge 5.1’ de yerine konulur.

     e sütununa     d= 1/2"

     f sütununa    W= 0.20  m/sn

     g sütununa    R= 4.5 mmSS/m

L boru boyu ile R basınç kaybı değerleri çarpılarak h sütunundaki (LR) yerine yazılır.

     LR = 8 x 4.5 = 36 mmSS

i sütunundaki toplam direnç sayısı Sz’ nın bulunması için Çizelge 5.2’nin doldurulması gerekmektedir.

Çizelge 5.2’nin doldurulması kısaca aşağıda açıklanmıştır:

1.sütuna parça numarası 1 yazılır.

2. sütuna boru çapı 1/2"  değeri Çizelge 5.1’den yazılır

3. 3 ile 21. sütunlarda hangi tür kayıplar varsa bunlar yazılır. 1 nolu parçada radyatörden dolayı 3, T ayrılmadan dolayı 1.5, dirsek kaybı olarak 2, radyatör vanasından dolayı da 5 yazılır.

22. sütuna toplam direnç Sz= 11.5 değeri yazılır.

Çizelge 5.1’in k sütunundaki Z değerinin belirlenmesinde burudaki su hızı 0.20 m/sn ve Sz=20.5 değerlerine bağlı olarak  Eklerden Z değeri 32.8 olarak bulunur.

2, 3, 4, 5 numaralı parçalar için de Çizelge 5.1 benzer şekilde doldurulur. h sütunundaki  SLR ve k sütunundaki  SZ değerleri toplanırsa,

SLR =165.2 mmSS

SZ   = 148.9  mmSS

bulunur. Bu iki değerin toplanmasıyla toplam direnç şöyle bulunur.

SLR+SZ  = 314.1 mmSS

Pompa basıncı  Hp = SLR + SZ  + (300-500)  (mmSS)

                          Hp = 165.2 + 148.9 + 500 = 814,1  mmSS bulunur.

Pompa debisi    Vp = Q_K / 20.000  formülünden  

                          Vp = 26.388/20.000 = 1.32 m³/h bulunur.

Şekil 5.1 Örnek Kolon Şeması

Çizelge 5.1. Boru Çapı Hesabı Çizelgesi

Çizelge 5.2. x  Değerlerini Hesaplama Çizelgesi