Strüktürel Sİstemde ‘‘Boğaz geçme /
Kurtboğaz’’ Teknİğİ
Ahşap
yığma duvar sisteminin meydana getirdiği bir teknik olan kurtboğaz, yapılara
kendilerine özgü karakteristik özelliğini kazandırmaktadır.
Kurtboğaz
tekniğinin uygulamaya geçmeden önce hazırlanışı zahmetlidir. Hazırlama
sürecinde öncelikle, ağaçlar kesilerek tomruk halinde havuzlara atılır. Bunun
sebebi; ağacın içindeki kimyasal ve zehirli maddelerin arıtılmasıdır. Ağaç,
zehirli maddeyi atmaya başladığında suyun rengi koyulaşır. Suyun rengi
değiştiğinde havuz suyu değiştirilir. Bu işlem, ağaç içindeki kimyasal
maddelerden arındırılıncaya kadar devam eder. İşlem süresi, ağacın cinsine göre
3-6 ay arasında değişiklik göstermektedir. Ağacın tomruk halinde havuzlardan
alınmasının ardından yerel atölyelerde kalas haline getirilir. Kalasların
eğrilmemesi için özel istif odalarına alınarak kurutulma işlemi uygulanır.
Kurutulma işlemi de altı ay kadar sürmektedir. Özel odalarda fırınlama
yapılarak malzeme kullanıma hazır hale getirilir. Ahşabın hazır hale
getirilmesi, mevsim şartlarına göre 2-3 sene kadar sürmektedir. Bu işlemdeki en
önemli husus, işlem ne kadar uzun tutulursa malzemenin o kadar sağlam bir hale
gelmesidir. Bu açıdan, malzemenin hazırlanma sürecindeki en önemli detay
bekleme zamanıdır (Zafer Şahin, kişisel görüşme, Ekim 2014). Malzemenin
hazırlanma sürecinin ardından uygulama kısmına geçilir. Aşağıda, yerinde
yapılan incelemelerde, kurtboğaz tekniğinin uygulanışı adım adım tanıtılmaya
çalışılmıştır.
Bodrum
katta kullanılan yığma taş duvarın üstüne, 2-3 sıra ahşap dizilerek beden
duvarları oluşturulur. Bunun nedeni; en alt kata dizilen kalasların kiriş
görevi üstlenmesidir. Kiriş görevini gören kalasların dizilmesinden sonra,
15-50 cm. uzunluğunda ve 4-10 cm. kalınlığındaki ahşaplar, kurtboğaz denilen
geçme sistemi ile birbirlerine geçirilerek yapı yükseltilmeye başlanır (Resim
1). Bu geçmeler bir tür tuğla görevi görür. Ahşabın ölçüleri kısmen evin
büyüklüğüne, kısmen ağacın boyutlarına bağlı olarak değişmektedir. 1.5 cm.
boşluk bırakılarak yapının daha sağlam olması sağlanır (Resim 2).
Köşeler
için kullanılan parça ‘baba’ olarak adlandırılır. ‘Baba’ çoğunlukla ebat olarak
10-20 cm. kalınlığındadır. Mimari eleman olan ‘baba’, evin yükünü taşır, kolon
görevini görür ve I kesitlidir. Pencere, kapı oluşturmak ve odaların köşe
dönüşleri için kullanılır (Resim 3, 4).
Ağaçların,
havuzlarda bekletilerek içindeki zararlı maddelerin atılması ile ömrü
uzatılmaktadır. Böylelikle, böceklenme engellenmektedir. Malzemenin ömrünü daha
da arttırmak için, son yıllarda kimyasal esaslı maddeler (pinoteks)
kullanmaktadırlar. Sandık, dolap vb. eşyalarda; servi, ardıç gibi koku yayan
ağaçlar tercih edilmektedir. Çünkü bu ağaçlar, kendileri koku yaydıkları için
böceklenme yapmaz.
Kurtboğaz
tekniğinde, malzemenin hazırlanması ve yapım aşaması; eskiden tamamen basit el
aletlerinin kullanıldığı el işçiliğiyle zahmetli ve uzun bir süreçte
gerçekleştirilirken, günümüzde yerel atölyelerde ahşap makine ve
teçhizatlarından da istifade edilerek, bu süreç daha kısa sürede tamamlanabilmektedir.
GELENEKSEL
YAPIM TEKNİKLERİ VE MEKAN İLİŞKİSİ:
UZUNGÖL
VE TAŞKIRAN ÖRNEKLERİ
Yüksek
Lisans Tezi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder