KÜTLE HAREKETLERİ / ŞEVLERİN STABİLİTESİ

KÜTLE HAREKETLERİ

Kütle hareketi nedenleri ve çeşitleri - Heyelanlar: sebep ve önlemler

ŞEVLERİN STABİLİTESİ

 Giriş

 Kütle Hareketlerini Etkileyen Faktörler

 Kütle Hareketi Türleri

* Düşme

* Devrilme

* Kayma

* Akma

* Çökme ve oturma

* Heyelanlar

# Heyelan nedenleri

# Heyelan etütleri

# Heyelanların önlenmesi

Kütle hareketi; hiçbir taşıyıcı (rüzgâr, su, buzul) etkisi olmaksızın yeryüzünün aşağıya doğru hareket etmesi, şekil değiştirmesi olarak tanımlanabilir. Kütle hareketleri, yeryüzünün doğal şeklinin ve insanlar tarafından meydana getirilen yapıların konumlarını değiştirir. Bunları çatlatır, kırar ve kullanılmaz hale getirir. Bu tür olaylar büyük ya da küçük boyutta, her yerde ve her türlü zeminde olabilir.

Şev kelime anlamı ile zemin yüzeyinin yatayla bir açı yapan kitleye denir. Bir başka ifadeyle, yarmada veya dolguda beliren inişli yer, bayır demektir. Doğal şevlere Yamaç, insan eliyle yapılan şevlere Yarma ya da Dolgu denir. Doğal şevin kayma veya göçme hareketine Heyelan insan eliyle yapılan şevlerin kayma veya göçme hareketine direnç göstermesine şevin stabilitesi (duraylık) denir.

 Başka bir ifadeyle; yamacın, tümünün ya da bir parçasının eğim yönünde hareket etmesi, bir yüzey boyunca kayması, yer değiştirmesi da yol almasına Heyelan (yer kayması) denir.

Yapay Kitle Hareketleri

a) Açık maden işletmeleri (50-1000m)

b) Maden ve endüstriyel atıkların depolanması (5-200m)

c) Ulaştırma yapıları dolgu ve yarmaları (5-100m)

d) Toprak ve kaya dolgu barajlar (20-250m)

e) Kentsel atık depoları (5-40m)

f) Sel koruma seddeleri, kanal kazıları (5-50 m)

g) Geçici desteksiz kazılar (2-10m)

KÜTLELERİN DENGESİNE ETKİ EDEN FAKTÖRLER

 Kütle hareketlerinin ana nedeni yerçekimidir. Ancak, kütle hareketleri incelendiğinde, hareketi kolaylaştıran ve hızlandıran bazı yapay ve doğal nedenlerin var olduğu görülür.

 Şev ya da yamaçtaki kütlelerin dengesine etki eden faktörlerin en önemlileri;

 Kaya türlerinin özellikleri (dane büyüklüğü, biçimi ve kimyasal bileşimi)

 Jeolojik yapı,

 Yapısal süresizlikler (tabakalar, kırıklar, faylar)

 Yeraltı ve yerüstü sularının durumu

 Basınç durumu ve miktarı

Basınç doğrudan kitleye etki yapar. Bileşim, dane şekli-çapı ve dizilişi, yeraltı suyu ve jeolojik yapı dolaylı olarak etki yapar. Bunlardan herhangi birinde değişme meydana geldiği zaman denge bozulur. Buna bağlı olarak kitle hareketi meydana gelmiş olur.

Hazırlayıcı etkenler; yamaç veya şevde güvenlik kaybı getiren, güvenliği kritik noktaya taşıyan olaylardır. Tetikleyici etkenler; hareketi başlatır.

Şevlerin Kaymasına Neden Olan Etkenler

Şevler, zemin kitlesinde ya kayma gerilmesinin artması ya da zeminin kayma mukavemetinin azalmasından dolayı kayarlar.

 Kayma Gerilmeyi Arttıranlar

1. Yamaç üstündeki yükler, şev eğiminin artırılması

2. Topuğun kazı, oyulma vs ile boşalması

3. Boşluk suyu basıncında artış

4. Çekme çatlağına dolan su

 Kayma Mukavemetini Azaltanlar

1. Aşınma-yıpranma

2. Su muhtevasının artması; killi matrisin şişmesi

3. Deprem ve benzeri titreşimler; aşırı hareketler

4. Çimentolayıcı maddenin yıkanması

KÜTLE HAREKETİ TÜRLERİ

 Kitle hareketlerinin sınıflandırılmasında kullanılan parametrelerin en önemlileri şunlardır:

o Hareketin türü, miktarı ve hızı

o Hareket eden malzemenin türü, dizilişi, yaşı

o Hareket eden kitlenin şekli

o Su miktarı

o Hareket edenle alttaki temel arasındaki bağıntı

o Hareketin nedenleri

o Kohezyon ve içsel sürtünme özellikleri

. Kütle hareketlerinin başlıcaları şunlardır:

 Düşme

 Devrilme

 Kayma

 Akma

 Çökme ve oturma

 Heyelanlar

Düşme

 Deniz, göl ve vadi kenarlarındaki falez ve yamaçlardan, mağ ara tavanlarından ya da sivri dağ doruklarından çoğu zaman toprağın büyük ya da küçük kaya parçalarının düştükleri Özellikle kenarlarındaki dik falezlerle, dalga ve rüzgarların aşındırmasıyla kayaçlar çatlaklardan ayrılarak aşağıya doğru yuvarlanırlar. Kaya düşmesinin esas nedenleri; topuk oyulmaları, çatlak ve kırıklarda birbirini izleyen erime ve donma olayları, hidrostatik basınç ile genişlemeyle yerçekiminin bağlayıcı daha büyük hale gelmesidir.

 Devrilme

 Buradaki hareket, bir dönme hareketidir. Tabiata yapılan gözlemlerde çeşitli devrilme türleri tespit edilmiştir. Bunların en belirgin ve en çok rastlananları, tabakalı yapılarda görülen bükülme devrilmesi, blok devrilmesi ya da bu ikisinin karışımı olan devrilmelerdir.

Akma

 Ayrık daneli malzemelerden oluşan zemin örtüsü, içerisindeki su miktarına göre bazen hızlı, bazen de çok yavaş fakat sürekli olarak yer dezeminde zaman içerisinde bir deformasyon oluşur. Değişik akma şekilleri vardır.

 Yavaş Akma (krip, sünme): Yamacın ya da şevin yüzey k ısmının sürekli fakat çok yavaş yer değiştirmesine krip denir. Burada hareket, çok

Yavaş olup ancak devamlı yapılan gözlemlerde aletsel ölçümlerle anlaşılabilir. Kripin en karekteristik belirtileri, bitki örtüsünün eşilmesi, yapıların duvarların ve telefon direklerinin eğilmesidir. Kripler; toprak kripi, yamaç kripi ve kaya kripi olmak üzere bölümlere ayırır. Zeminde su az bulunur.

 Hızlı Akma: Yavaş akmayı oluşturan toprak ve kayalarda su miktarı azdır. Suyun akması, devamlı darbe ve titreşim ya da boşluk suyu basıncının çoğalması, zeminin hareket hızını artırır ve birikmiş olan malzeme büyük bir hızla sürüklenir ve akar. Bu akış killi ve siltli zeminlerde çamur akması, kumlu zeminlerde ise kum akması şeklinde kendini gösterir.

Çökme ve Oturma

Doğal bir zeminin, düşey ya da düşeye yakın bir şekilde hareket etmesine çökme denir. Yük ve çeşitli kuvvetler etkisiyle zeminin ve dolayısıyla üstündeki yapıların aşağıya doğru hareket etmesine de oturma denir. Bu olayda yatay doğrultu hareketi pek az ya da hiç yoktur. Çökme ve oturmalar, yüzeyde birçok zararlar meydana getirirler. Çökme ve oturma nedeniyle yollar, binalar ve borular çatlar, ekilen arazi ekilemez hale gelir.

 Çökme ve oturmaların doğal ve suni olmak üzere iki nedeni vardır. Doğal nedenler; yeraltında bulunan tuz, jips (alçı taşı), kireç taşı gibi kütlelerin sular tarafından eritilmesiyle çökmeler ve oturmalar meydana gelir. Suni nedenler ise, insanların çeşitli faaliyetleri ile meydana gelen çökmelerdir. Bunların başlıcaları arasında, yeraltından fazla miktarda su çekilmesi, zeminin fazla yüklenmesi, yer altında tünel ve kazıların yapılması.

Kaymalar

Kayaçların yamaç aşağı, bir yüzey boyunca hissedilebilir bir şekilde

hareket etmesine kayma adı verilir.

 Kaymalar, kayma yüzeylerinin şekline göre kaya kaymaları (ötelenmeli kaymalar) olarak da adlandırılan düzlemsel kaymalar ile genellikle zeminlerde görülen eğri yüzeyli kaymalar (heyelânlar) olmak üzere iki ana grupta toplanırlar.

 Ayrıca çoklu ve karmaşık kaymalar da meydana gelebilmektedir.

Kaya Kayması: Yerli kayaların tabaka, çatlak, fay veya herhangi bir süreksizlik boyunca, sınırlı bir şekilde, aşağıya doğru hareket etmesine kaya kayması veya kaya göçmesi denir. Bu olay daha çok yatay ya da eğik tabakalı aynı ya da farklı kaya türündeki arazilerde oluşur. Eğimli tabakaların aşağı kısımlarında yapılan kazı yada aşınma nedeniyle asılı durumda olan kütlenin ağırlığı, içsel sürtünmeden fazla olduğu andan itibaren yamaç harekete başlar.

Kaya kayması ile kaya düşmesi arasındaki en önemli fark, kaymada bir düzlemin olmasıdır. Kaya kayması, düzlemsel ve kama kayması (kaya kayması şeklinde meydana gelebilir.

Eğri yüzeyli kaymalar (Heyelanlar): Toprak, kil, silt, kum, kaya karışımından oluşan ayrışmış ya da az tutturulmuş zeminler ile aşırı sık çatlaklı, bloklu, parçalı zeminleşmiş kayaların, eğri bir yüzey üzerinde, aşağıya dışarıya doğru hissedilebilir bir şekilde hareket etmesine heyelân adı verilir.

 Şevler Sonlu ve Sonsuz şevler olmak üzere ikiye ayrılır.

Sonlu şevlerde, kayma tiplerine göre Düzlemsel, Dairesel ve Birleşik kayma şeklinde üçe ayrılır.

Heyelanlar

 Toprak, taş, çamur veya bunların oluşan bir zeminin bir yüzey üzerinde aşağıya ve dışarıya doğru hissedilebilir bir şekilde hareket etmesine heyelan denir. Hareketin hızı, yamaç eğimi ve su miktarıyla orantılıdır. Kayma yüzeyi kaşık şeklinde veya daire yayı veya hiperbol şeklindedir.

 Heyelanlarda, üst kısımlar aşağıya doğru kayarken, aşağı kısımlarda çökme, kabarma ve akma bölgeleri görülür. Bir heyelanda, en üstte heyelan başlangıç ve karakteristik gerilme çatlakları görülür. Bu çatlakların şekil ve derinliğinden, kayma yüzeyinin 􀃺ekli ve gidişi tayin edilir.

 Dolma zeminlerde ve yamaç molozlarında heyelanlar çok görülür. Bundan dolayı kazı ve inşaat yapılmadan önce gereken jeoloji ve zemin mekaniği incelemeleri yapılması zorunludur.

 Taç: Heyelanın en üst kısmıdır. Ana aynanın bölgede hareketsiz kalmış kısmı olarak tanımlanır. Taç ta gerilme çatlakları gözlenir.

 Ana (Esas) Ayna: Kayan birimin kütlesinin dik veya dike yakın yüzeyidir. Esas aynanın önünde kayan bölge içerisinde bir kayma kaması ve ikincil aynalar meydana gelebilir.

 Tepe: Hareket eden kütle ile ana aynanın kesiştiği yerin en üst noktasıdır.

 Ana Kütle: Kayma yüzeyi boyunca hareket eden malzemenin tümüdür.

Çapraz (Enine) Çatlaklar: Heyelanın topuğunun üst kısmında meydana gelen çatlaklardır. Genellikle kabarma bölgesinde meydana gelir. Kabarma bölgesine karşılık çökme bölgelerinin ögün yapıları ise heyelan gölcükleridir.

 Topuk: Hareket eden kütlenin en son kısmıdır. Heyelan sınıflamalarında malzemenin toplandığı yer olarak tanımlansa da topuk genellikle dairesel kaymalarda kullanılan bir terimdir.

 Heyelanlarda üst kısımlar aşağı doğru kayarken alt kısımlarda çökme, kabarma ve akma bölgeleri gözlemlenebilir. Heyelanların orta kısımlarında genellikle çökmeler meydana gelirken alt kısımlarında kabarmalar meydana gelir.

Heyelanın Özellikleri

(1) Heyelanın tacı

(2) Ana ayna

(3) Heyelanın tepesi

(4) Heyelanın üstü

(5) Tali ayna

(6) Heyelanın gövdesi

(7) Heyelanın eteği

(8) Heyelanın ucu

(9) Topuk

(10) Kayma/Kopma yüzeyi

(11) Kayma yüzeyinin burnu

(12) Ayrılma yüzeyi

(13) Heyelan kütlesi

(14) Kayıp bölgesi

(15) Birikim bölgesi

(16) Çöküntü

(17) Çöküntü kütlesi

(18) Birikim

(19) Kanatlar

(20) Doğal arazi yüzeyi

Heyelanın Boyutları

(1) Heyelan kütlesi genişliği (Wd)

(2) Kayma yüzeyi genişliği (W)

(3) Toplam heyelan uzunluğu (L)

(4) Heyelan kütlesi boyu (Ld)

(5) Kayma yüzeyi uzunluğu (Lr)

(6) Kayma yüzeyi derinliği (Dr)

(7) Heyelan derinliği (Dd)

Heyelan Etkinlik Durumu

(1) Etkin heyelan

(2) Duraklamış heyelan

(3) Uyanmış heyelan

(4) Etkin olmayan heyelan {(5)-(8)}

(5) Gizli heyelan

(6) Bitmiş heyelan

(7) Denetim altında heyelan

(8) Kalıntı heyelan

Etkin kayma bölgeleri günümüzde kaymaları süren yerlerdir.

Durgun kayma bölgeleri doğmuş, gelişmiş, kaymış ve etkinliğini yitirmiş alanlar olup bu yöreler yüzeyde kayma aynaları ile tanınırlar.

Heyelanları Meydana Getiren Nedenler

 Kitle hareketlerinin ve heyelanların en genel sebebi, yerçekimidir. Fakat bu olayı kolaylaştıran ve çabuklaştıran çeşitli nedenler vardır. Bunlar iç ve dış nedenler olmak üzere ikiye ayrılır:

 Dış nedenler

 Şev ve yamaç eteklerinde yapılan kazılar

 Şev ve yamaç topuklarının sular tarafından oyulması

 Aşınma ile şev eğiminin artması

 Doğal ve suni ek yükleme ve yığma, yani yüksekliğin ve şev eğiminin değişmesi

 Şevin ve şev üstü örtüsünün kaldırılması. Ağaç ve bitkilerin koparılması, yüzey sularının sızmasının kolaylaştırılması

 Çatlak ve kırıklarda suların donması

 Depremler

 Suni patlamalar ve sarsıntılar

 Üç nedenler

 Boşluk suyu basıncının artması

 Şev malzemesi kohezyonunun azalması

 Kar ve yağmur YASS’nin değişmesine, şev malzemesinin kısmen veya tamamen doygun ve süspansiyon hale gelmesine ve dolayısıyla boşluk suyu basıncının artmasına ve içsel sürtünmenin azalmasına neden olur. Bundan dolayı büyük heyelanlar, çoğu zaman şiddetli yağışlardan sonra meydana gelir.

Heyelanları Meydana Getiren Nedenler

1. Jeolojik Nedenler:

• Kayaçların petrografik ve stratigrafik özellikleri

• Zayıf kayaçlar

• Hassas malzemeler

• Ayrışmış kayaçlar,

• Süreksizlikler (kıvrım, tabakalanma, şistozite, kesme (kayma) zonları, fay, eklem, vb.)

• Kayaçların permeabilitelerindeki değişim,

• Doğal gerilmeler

• Deprem,

• Volkanik aktivite,

• Zemin ve kayaçların fiziksel ve mekanik özellikleri.

2. İklim koşulları ve kayaçların hidrojeolojik özellikleri

• Yoğun yağış,

• Uzun süreli yağış,

• Karın hızlı erimesi,

• Buharlaşma,

•Boşluksuyu basıncının derinlikle değişimi,

• Donma ve çözülme,

• Buharlaşma-terleme,

• Sellenme ve gel-git sonrası suyun hemen çekilmesi,

• Artezyen veya tünek su,

• Yüzeyde sıcaklıkla genleşme ve kırıklanma,

3. Morfolojik Nedenler:

• Tektonik veya volkanik aktivitenin morfolojik etkileri,

• Yamacın morfolojisi ve eğimi,

• Yamacın durumu,

• Önceki heyelanlar,

• Yamaç topuğu yüzündeki erozyon,

• Yamaç başındaki depolanma,

• Sızıntı erozyonu,

• Erozyon, orman yangını veya kuraklık ile bitki örtüsünün yok olması,

• Yamaç topuğunda nehir erozyonu,

• Yamaç topuğundaki rüzgar erozyonu,

• Yamaç topuğundaki buzul erozyonu,

• Yer altı erozyonu (erime, borulanma).

4. Yapay Nedenler

• Şev topuğunda veya yüzündeki kazılar,

• Yarma ve dolgular,

• Madencilik faaliyetleri,

• Ormanların yok olması,

• Sulama,

• Yapay sarsıntılar,

• Yamacın ve taç kısmının aşırı yüklenmesi,

• Rezervuarlara suyun doldurulması veya çekilmesi,

• Su kanallarından suyun sızması.

Heyelan Etütleri

 Kitle hareketleri ve heyelanların araştırılması, arazide yerüstü ve yer altı çalışmalarıyla, laboratuarda ise çeşitli deney ve çizimler olmak üzere ikiye ayrılır.

 Arazi çalışmaları: Bu çalışmalarda olayın meydana geldiği yerin dış şartları (morfoloji, iklim, bitki örtüsü vs.) ve iç özellikleri (kaya türü, jeolojik yapı, yer altı ve yerüstü suyu, hareket eden kitlenin şekli vs) incelenir. Yer altı çalışmalarında ise kazılar, sondajlar ve jeofizik etütler yapılır.

 Laboratuar çalışmaları: Arazide yapılan çalışmalardan elde edilen sonuçlar, haritalara işlenir. Kesitler çizilir, ayrıca toplanan çeşitli örnekler üzerinde incelemeler ve tayinler yapılır.

I. Ön Araştırmalar

(Raporlar, hava fotoğrafları vb.)

II. Arazi incelemeleri

A) Yüzey çalışmaları (haritalar, kesitler vb.)

1) Topografya (Kitle hareketinin oluştuğu alanın yüzey şekilleri, yükseklikler, topografya yüzeyinin eğimi, erozyon şekilleri, heyelan topografyası)

2) İklim (Yağışların türü, miktarı, hızı ve süresi, bölge sıcaklıklarının günlük ve mevsimlik değişimleri, buharlaşma ortalamaları),

3) Bitki örtüsü (Bitki türleri ve kök derinlikleri),

4)Sarsıntılar (Alanın sismik durumu, saha yakınında yapılan patlatmalar, yoldan geçen araçların oluşturduğu titreşimler)

5) Litoloji (Kayaç ve zemin türü, suya karşı hassasiyetleri)

6) Jeolojik yapı (tabaka, çatlak, fay, fissür gibi süreksizliklerin kalınlıkları, açıklıkları, dolgu türü ve miktarları, doğrultu ve eğimleri)

7)Hareket eden kitlenin incelenmesi (hareket eden kitlenin genel sınırları, hızı, yönü, miktarı ve tipi, kayma derinliği, kayma şekli, enine ve boyuna çatlakların yerleri, derinlikleri ve açıklıkları, yapılarda oluşan değişiklikler)

8) YAS ve YÜS durumu ( hareket eden kitle ve civarındaki kaynak ve çeşmelerin debileri, YAS seviyesi akış yönü ve hızı)

B) Yeraltı çalışmaları (Kazı, burgu, sondaj, penetrasyon deneyleri, jeofizik etütler)

1) Bitkisel toprağın derinliği,

2) Hareket eden kitlenin hacmi, kayma yüzeyi derinliği ve şekli,

3) Hareket eden malzemenin ve sağlam kısmının taşıma gücü,

4) Yer altı suyu durumu, derinliği, akış yönü ve hızı,

5) Hareket eden kitle ve sağlam temelin direnç ve içsel sürtünme karakteristiklerinin saptanması,

6) Laboratuvar deneyleri için bozulmuş ve bozulmamış örnek alınması,

7) Hareket eden kitlenin hareket yön ve hızının değişik yöntemlerle saptanması,

8) Kitle hareketi olan sahanın boşluk ve çatlak suyu basınçlarının saptanması.

III. LABORATUVAR ÇALIŞMALARI

A) Jeolojik Özellikler (Kaya ve zemin türü, dane boyları ve yüzdeleri, mineralojik ve kimyasal bileşimleri, içerdikleri fosiller, ayrışma durumları)

B) Fiziksel özellikler (Birim hacim ağırlık, su içeriği, su emmeleri, porozite ve boşluk oranları, kıvam limitleri)

C) Mekanik özellikler (Basınç, çekme ve üç eksenli basınç dirençleri, kohezyon ve içsel sürtünme açıları, sıkışma değerleri)

D) Elastik özellikler (Elastisite modülü, poisson oranı)

IV. BÜRO ÇALIŞMALARI

Heyelanların Önlenmesi

 Kitle hareketlerine karşı alınacak önleyici tedbirler, bu olayları meydana

getiren sebepleri ortadan kaldırmakla mümkündür. Bunların başlıcaları

şunlardır:

 Topuğa yük koyma (Ağırlık Yapıları): Topuğa yük koymanın en basit şekli buraya taş duvar yapmaktır. Betonarme istinat duvar, betonayak inşa etmek ya da ahşap, beton ve çelik kazıklarda çakılabilir.

 Şevlerin korunması: Şevleri dış etkilerden bilhassa yüzey suların girmesinden korumak için, şev yüzleri çimlenir, taş veya betonla örtülür, kaya cıvataları takılır, kademeleme-teraslama ve ağaçlama yapılır.

 Şevlerin düzenlenmesi: Dengeyi bozacak ek yük ve kazıların etkisini yok etmek için şevin eğim açısı küçültülür. Bunun için şevin yüzü tıraş edilir, daha az eğimli hale getirilir, yada kademelendirir. Dengeyi bozan üstteki yük kaldırılır.

 Yüzey ve yer altı sularının uzaklaştırılması: Şevi aşındıran, örtüyü süpüren ve dengeyi bozan yüzey suları, yüzeysel drenajla uzaklaştırılır. İçsel sürtünme direncini azaltan (kayma mukavemetini) yeraltı suları hendek, yatay tünel ve galerilerle direne edilerek ortamdan uzaklaştırılır.

 Boşluk suyu basıncının azaltılması ve kohezyonun artırılması: Sular çevreden uzaklaştırıldıkça, basınç azalacak, kohezyon artacak, donma ve kaydırıcı etki önlenecek. Bundan dolayı, bütün heyelanlarda birinci önleyici çare drenajdır. Ayrıca zeminler iyileştirilerek (sertleştirilerek) heyelanlar önlenmeye çalışılır. Bu iyileştirmeler çimento, kimyasal maddeler kullanılarak veya dondurma ve pişirme yoluyla yapılır.

a) Sorunlu bölgeden uzaklaşmak

b) Olayları oluşturan sebepleri ortadan kaldırmak: Kaydırıcı kuvvetleri azaltmak, tutucu kuvvetleri arttırmak.

1) Topuğa Ağırlık yapıları Koymak

a) İstinat duvarı,

c) Beton ayaklar,

d) Ahşap, çelik, beton kazıklar

e) Palplanşlar

2) Şevlerin Korunması

a) Çimlendirme,

b) Perdeleme (taş ve/veya beton örtü)

c) Püskürtme harç, beton,

d) Çelik levha ve kaya cıvatası,

e) Kademelendirme,

f) Ağaçlandırma

3) Şevlerin Düzenlenmesi

a) Şev eğimi azaltılır,

b) Kademelendirme,

c) Dengeyi bozan ek yük kaldırılır (Tepe bölgesinden yük alınması),

d) Yüzeysel drenaj,

e) YASS; boru hendek, tünel, galeri ve yatay sondaj ile toplanır.

4) Kayma Direncinin Arttırılması

a) YÜS drenajı (Balık sırtı dren, kum dren, çevirme drenleri vb.)

b) YAS drenajı (Boru, hendek, galeri vb.)

5) Zeminlerin Sertleştirilmesi

a) Çimentolama,

b) Kimyasal maddelerle,

c) Dondurma,

d) Pişirme

Prof. Dr. Osman Sivrikaya / “İnşaat Mühendisliği İçin Jeoloji” Ders Notları