BETON SINIFLARI

BETON SINIFLARI

1991 yılından önce B160, B225 şeklinde anılan beton sınıfları TS 11222 beton - hazır beton standardıyla birlikte BS14, BS18 olarak adlandırıldı. Daha sonra TS 500-2000’ de serileri devreye girerek BS14 devre standart dışı bırakılarak C16, C18 şeklinde beton sınıfları belirlendi. En son TS EN 206-1’in 18 aralık 2004 tarihinde yürürlüğe girmesiyle beton sınıfları çizelge 2’ den de görüleceği gibi C16/20, C20/25 şeklinde gösterilmeye başlandı.

C16/20 beton sınıfının açıklaması aşağıdaki gibidir.

Alınan beton örneği 15x30cm silindir şeklinde ise olması gereken en düşük dayanım 16 Mpa = 160 kg/cm2 olmalıdır.

Alınan beton örneği 15x15x15cm küp şeklinde ise olması gereken en düşük dayanım 20 Mpa = 200 kg/cm2 olmalıdır. ANCAK ALINAN BETON ÖRNEKLERİ STANDARTLARA UYGUN OLMALIDIR

3. BETON SİPARİŞİ NASIL VERİLİR?

İnşaat mühendislerinin şantiyelerini usta ve kalfalara teslim etmelerinden sonra, ”bana tabliye betonu gönderin, en ucuzu neyse ondan olsun” gibi mizahi beton siparişlerinin verildiğini sizlerde duymuşsunuzdur. Tabi bu duruma, İzmir’deki yapıların yaklaşık olarak %50’sinin kaçak olmasının, dolayısıyla projesi olmayan yapıların beton sınıfının da olmayacağı gerçeği yatmaktadır. Oysa beton siparişi verilirken çimento sınıfından betonun kıvamına, en büyük tane çapından çevre sınıfı etkilerine kadar, birçok verinin üreticiye verilmesi gerekmektedir.

Beton siparişine geçmeden önce TS EN 206-1’ de açıklanan tasarlanmış beton , çevresel etki sınıflarını beton karışımı ve özellikleri için sınır değerleri’ nin üzerinde durmakta fayda görüyorum.

TS EN 206-1

TARİFLER

Tasarlanmış Beton : Gerekli beton özellikleri ile ilave karakteristiklerin imalatçıya tarif edildiği ve imalatçının bu özelliklerle ilave karakteristiklere uygun olarak temin etmede sorumlu olduğu beton.

Tasarlanmış Betonun Tanımlanması

Tasarlanmış betonla ilgili olarak, şartnamede (Sipariş verme de şartname olarak algılanmalıdır) aşağıdaki bilgiler bulunmalıdır :

TS EN 206 – 1 ‘e uygunluk şartı,

Basınç dayanım sınıfı,

Etki sınıfları (Kısaltılmış gösterimleriyle),

Agrega en büyük anma tane büyüklüğü,

Klor içeriği sınıfı,

Kıvam sınıfı veya kıvam için hedef değer (Hazır Beton ve şantiyede yapılan beton için),

Hedef yoğunluk (Hafif veya ağır beton için) veya yoğunluk sınıfı (Hafif beton için).

Özel durumlarda aşağıda belirtilen bilgiler de verilebilir :

Çimentonun özel tipleri veya sınıfları (Örneğin düşük hidratasyon ısılı çimento vb.),

Agreganın özel tipleri veya sınıfları (Örneğin görünen agregalı yüzey uygulamaları, alkali-silika etkileşimini en aza indirme amaçlı agrega seçimi vb.),

Donma / çözülme etkisine dayanıklılık için gerekli özellikler (Örneğin hava içeriği),

Taze beton sıcaklığı ile ilgili özel şartlar,

Dayanım gelişmesi,(çizelge 3)

Hidratasyon ısısı (Özellikle kütle betonlarında),

Su işlemesine karşı direnç (Su geçirimsizliği ile ilgili sınırlama gerekiyorsa),

Aşınma dayanıklılığı (Özellikle yol ve saha betonlarında),

Yarmada çekme dayanımı (Örneğin donatısız saha betonlarında),

Diğer teknik özellikler.

Kür süresini belirlemek için, beton dayanım gelişmesi ile ilgili bilgi, tablo ….. ya bakılarak yada 20°C sıcaklıkta 2 gün ile 28 gün arasında dayanım gelişim eğrisinin çizilmesiyle sağlanabilir.

C 20/25 Betonu İçin; (Küp)

2 günlük mukavemet 125 kg/cm2 eşit ve büyükse hızlı dayanım,

2 günlük mukavemet 75-125 kg/cm2 arası ise orta dayanım,

2 günlük mukavemet 37,5-75 kg/cm2 arası ise yavaş dayanım,

2 günlük mukavemet 37,5 kg/cm2 ‘ den daha düşükse çok yavaş dayanım,

Şartname hazırlayıcı (veya kullanıcı) şartnamede şu hususları dikkate almalıdır:

Taze ve sertleşmiş betonun yapımı ile ilgili işlemler (Örneğin erken dayanım, saha betonlarında yüzey işlemleri vb.),

Kür şartları (Örneğin kısa süreli kür, uzun süreli kür, kür uygulamasının zor olduğu açık saha betonları vb.),

Yapı boyutları (Örneğin kütle betonları),

Yapının maruz kalacağı çevre etkileri (Örneğin sülfat etkisi, karbonatlaşma, korozyon etkileri vb.),

Görünen agrega veya mastarlanmış beton yüzeyi ile ilgili şartlar (Örneğin baskı beton yüzeyi, pürüzsüz yüzey vb.),

Agrega en büyük tane büyüklüğü gibi donatının beton örtüsü tabakası (paspayı) veya en düşük kesit genişliği ile ilgili şartlar,

Etki sınıflarından kaynaklanan benzeri nedenlerle uygun özellikteki bileşen malzemelerinin kullanımındaki sınırlandırmalar (Örneğin en büyük su/çimento oranı, en düşük çimento dozajı, hava içeriği vb.).