ZEMİN SINIFLANDIRMASI SİSTEMLERİ

Zemin sınıflandırması sistemleri

1. USCS-Birleştirilmiş Zemin Sınıflandırma Sistemi

2. AASHTO- Amerikan Karayolları Sınıflandırma Sistemi

Bu sistemlerde “Zemin Sınıfı” dane çapı dağılımı ve kıvam limitlerine bağlı olarak bulunur.  İnce daneler için Plastisite Kartı kullanılır.

USCS-Birleştirilmiş Zemin Sınıflandırma Sistemi

Zeminler iki harf ile sınıflandırılır.  Özel durumlarda çift sembol kullanılır.  

1.No. 200 elekten geçen yüzde

2.İri bölümün No.4 elek üzerinde kalan kısmı

3.Dane çapı dağılımı, Cu ve Cc

4.Kıvam Limitleri ve Plastisite Kartı

5.Organik içerik

200 nolu elekten geçen yüzde <%50 ise İRİ DANELİ ZEMİN

200 nolu elekten geçen yüzde > %50 ise İNCE DANELİ ZEMİN

GW İYİ DERECELENMİŞ ÇAKIL

SP - KÖTÜ DERECELENMİŞ KUM

GW-GM İYİ DERECELENMİŞ ÇAKIL-SİLTLİ ÇAKIL

SP-SC KÖTÜ DERECELENMİŞ KUM – KİLLİ KUM

CH YÜKSEK PLASTİSELİ KİL

OH – ORGANİK KİL – ORGANİK SİLT

Organik killi, siltli zemin, turba

*Organik killi, siltli zemin : ana özelliklerini etkileyecek ölçüde organik içeriğe sahip,

* Çok yüksek sıcaklığa sahip fırınlarda yakıldığında kütle kaybı oluşur...

*Turba; organik kokulu, rengi kahverengi-siyah, kıvamı süngerimsi, lifli organik malzeme

Plastisite Kartı- Casagrande Kartı-A Kartı

LL=%50

LL=%35

TS’ye göre

Yüksek-orta ve düşük plastisiteli zeminler

USCS-İnce daneli zeminler

No. 200’den geçen yüzde >%50 ise zemin ince danelidir. İnce daneli zeminlerin sınıflandırması ile Plastisite Kartı kullanılarak yapılır.  LL ve PI değerine bağlı olarak sınıflandırma yapılır.

A hattı üzerindekiler kil ( C ), altındakiler ise silt (M)’ dir.

Likit Limit > %50 ise, yüksek plastiseli, LL < %50 ise düşük plastiselidir.

Organik zeminler (O) ve turba (Pt) koyu renkli, kokuludur.

İri daneli zeminler

1.No. 200’den geçen zemin yüzdesi < %50 ise iri daneli zemindir.

2.No. 200’den geçen zemin yüzdesi <%5 ise GW, GP, SW, SP

3.No. 200’den geçen zemin yüzdesi %5 -%12 ise zemin GW-GC, GW-GM, GP-GC, GP-GM, SW-SC, SW-SM, SP-SC, SP-SM den birisidir.

4.No. 200’den geçen zemin yüzdesi >%12 ise GC, GM, SC, SM’dir.

İri daneli zeminler – ince oranı < %5

1. No. 200’den geçen zemin yüzdesi < %50 ise iri daneli zemindir.

2. No. 200’den geçen zemin yüzdesi < %5 ise,

3. Zemin sadece derecelenmesine göre sınıflandırılır, ÇÜNKÜ İNCE DANELER SINIFI VE DAVRANIŞI ETKİLEMEYECEK KADAR AZDIR.

4. Bir sonraki aşamada 4 nolu eleğe bakılır.

5. İri danelerin yarısından çoğu çakıl ise, GW veya GP’dir.

6. İri danelerin yarısından çoğu kum ise, SW veya SP’dir.

7. Son aşamada Cu ve Cc değerlerine bakılır ve “W, iyi derecelenmiş” veya “P, kötü derecelenmiş” olarak bulunur.

Çakıl için Cu>4 ve 1

iyi derecelenmiş, aksi taktirde kötü derecelenmiş

Kum için Cu>6 ve 1

iyi derecelenmiş, aksi taktirde kötü derecelenmiş

8. Zemin GW, GP, SW, SP dan birisidir.

İri daneli zeminler – ince oranı > %12

1.No. 200’den geçen zemin yüzdesi < %50 ise iri daneli zemindir.

2.No. 200’den geçen zemin yüzdesi >%12 ise,

3.İNCE DANELER SINIFI VE DAVRANIŞI ETKİLEYECEK KADAR ÇOKTUR.

4.İri danelerin yüzdelerine bakarak kum veya çakıl olduğu bulunur.

5.Zemin GC, GM, SP, SM den birisidir. C-M ayrımı için Plastisite Kartı’na bakılır.

6.Plastisite Kartı’ndaki konuma göre zemin GC, GM, SM, SC olarak sınıflandırılır.

İri daneli zeminler – ince oranı < %5 - %12

1.No. 200’den geçen zemin yüzdesi < %50 ise iri daneli zemindir.

2.No. 200’den geçen zemin yüzdesi %5-%12 ise iki sembol ile gösterilir, ÇÜNKÜ HEM DANE ÇAPI DAĞILIMI HEM DE İNCE DANELER SINIFI VE DAVRANIŞI ETKİLEMEKTEDİR.

3.Hem elek analizi sonuçları, hem de Plastisite Kartı kullanılır.

4.Zemin GW-GC, GW-GM, GP-GC, GP-GM, SW-SC, SW-SM, SP-SC, SP-SM den birisidir.

Çift simge gerektiren durumlar

No. 200’den geçen yüzdesi %5-%12 arasında olan iri daneli zeminler

Plastisite Kartındaki taralı bölgedeki ince daneli zeminler

Likit Limit %50 civarında olan ince daneli zeminler

AASHTO - Amerikan Karayolları Sınıflandırma Sistemi

Geliştirilme amacı, yol üstyapısı tasarımına hizmet etmeye yöneliktir.  Bu sınıflandırma sisteminde zemin bir harf ve bir sayı ile tanımlanır.

AASHTO’ya göre No. 200’den geçen yüzde >%35 ise zemin ince daneli, <%35 ise iri danelidir.

A-1’den A-7’ye kadar YEDİ ana grup vardır.

Ayrıca alt gruplar mevcuttur. A-1-a, A-7-5, A-2-7 gibi

Tabloda soldan sağa doğru ilerlerken uygun olan ilk sınıf alınır.

Doç. Dr. İlknur Bozbey

İstanbul Üniversitesi

İnşaat Mühendisliği Bölümü

Geoteknik ABD