ASANSÖRLER

ASANSÖRLER

Binalarda katlar arasında düşey sirkülasyonu sağlamak amacıyla, insan ya da yük taşımak üzere birtakım makara ve halatlarla ve motor gücüyle donatılmış iletim kabinlerine "ASANSÖR" denilmektedir.

Asansörler genel olarak şu üç guruba ayrılır:

1.) İnsan ve yük asansörleri

2.) Yük asansörleri

3.) Özel asansörler

İNSAN VE YÜK ASANSÖRLERİ: Beş kattan daha yüksek binalarda asansör zorunludur. Asansör boşlukları ya da "kovası"nin kalın ve kargir duvarlarla çevrilmesi, makine dairesinin ve tüm aksamın yangına karşı yalıtılarak korunması gerekmektedir. Kabinin taban alanı en az 1.20x2.10 m. olmalı, en üst katta asansörün üstünde, en alt katta da asansörün altında en az 1.00 m. (kabinin 1.00 saniyede alacağı yol kadar) bir boşluk bırakılmalıdır.

Bir asansör kovasına en fazla 3 asansör kabini konulabilir. Bu durumda kabinler birbirlerinden ara duvarlarla ayrılmalı ve arada 12.00 cm. den çok çıkıntı yapan kısımlar gizlenmelidir. Kabin giriş kapıları ateşe dayanıklı, kalın ve mümkünse demirden yapılmalı ve kapı üzerindeki pencereler de en az 15.00 cm. genişlikte arma camdan imal edilmelidir. Kabinlerin kapı genişlikleri en az kabin genişliği kadar, yükseklikleri de 1.80-2.00 m. kadar olmalı ve dışa açılmalıdır. Sürgülü kabin kapıları ön kenardan en az 8.00 cm. uzakta olmalıdır. Kabinlerde kumanda tertibatı, üstten acil çıkış kapağı bulunmalıdır. Ayrıca her asansör gurubunun en üst katta (tercihin çatıda) makine dairesi bulunmalıdır.

YÜK ASANSÖRLERİ: Yalnızca yük taşımak amacıyla yapılan yük asansörlerinin kabin veya platform boyutları ve motor güçleri, taşınması gereken en büyük yük miktarına göre belirlenir. Yük asansörleri genelde;

-ağır yük asansörleri

-hafif yük asansörleri olmak üzere iki şekilde yapılırlar.

ÖZEL ASANSÖRLER: "Lift" de denilen, taşınabilen, sökülüp monte edilebilen YAPI ASANSÖRLERİ, değirmenler için frenli asansörler mutfak ve servis asansörleri bu guruba girmektedir. Bunlar çeşitli raylı sistemler olarak dik, eğik veya diğer şekillerde özel olarak projelendirilip çalıştırılabilmektedirler.

ASANSÖRLERİN TAŞIMA GÜCÜ VE SEYİR HIZLARI:

-İnsan taşıyan asansörlerde....: 4,6,10,16 ve 25 kişilik

-ağır yük asansörlerinde.........:300,800,1000,1250,1600, 2000, 3000 ve 5000 kg.lık

-Hafif yük asansörlerinde.......:50 - 100 kg.lık olmak üzere göz önüne alınır.

ASANSÖRLERİN SEYİR HIZLARI:

(a)-İnsan asansörlerinde.......................: 0.80 m/sn

(b)-Hızlı asansörlerde...........................: 1.20-3.00 m/sn

(c)-Paternosterlerde..............................: 0.30 m/sn

(d)-ağır ve hafif yük asansörlerinde.....: 0.40 m/sn

(e)-Eğimli asansörlerde........................: 0.10 m/sn dır.

Sürekli hareket halinde olan asansörlere "PATERNOSTER" denilmektedir Bu tip asansörlerin işletme ve bakim giderleri düşüktür ve iniş-çıkışın çok yoğun biçimde yapıldığı iş ve ticaret merkezleriyle iş hanlarında uygulanırlar.

 Prof. Dr. İlker ÖZDEMİR /

 YAPI ELEMANLARI DERS NOTLARI