MERDİVENLER

MERDİVENLER

MERDİVEN ÇEŞİTLERİ
Merdivenler, yapılarda katlar arasında iniş-çıkışı sağlayan yapı elemanlarından birisidir. Yapıldıkları yere göre, yapıldıkları malzemeye göre ve eğimlerine göre gruplandırılırlar.

Yapıldıkları Yere Göre
• Dış-harici merdivenler
• İç-dahili merdivenler

Yapıldıkları Malzemeye Göre
• Ahşap merdivenler
• Kagir merdivenler
• Betonarme merdivenler
• Metal merdivenler

Eğimlerine Göre
• Yatık merdivenler
• Normal merdivenler
• Normalden fazla merdivenler
• Çok eğimli merdivenler
• Dik merdivenler
• Rampa merdivenler

MERDİVENLERİ OLUŞTURAN ELEMANLAR
• Rıhtlar ve basamaklar
• Sahanlık (en fazla 15 çıkışta ve minimum 1 m. Sahanlık yapılır) ,
• Kol genişliği • Kol uzunluğu
• Korkuluk ve küpeşte
• Merdiven yuvası (merdiven kovası)
• Çıkış hattı
• Aydınlık mesafesi

RIHTLAR VE BASAMAKLAR
Merdivende iki basamak arasındaki yüksekliğe rıht yüksekliği denir. Merdiven tasarımından önce rıht yüksekliği belirlenir. Genelde yetişkin insanların kullanacağı bina merdivenlerin rıht yüksekliği 16-17 cm olmalıdır. Değişik yaş gruplarından insanların kullanacağı merdivenlerde rıht yüksekliği 12-15 cm arasında olmalıdır. Kule-minare gibi yapılarda 18-25 cm arasında bir değer alınabilir.

 SAHANLIK
Merdiven kolunda eğimi düzenlemek dinlenmeyi sağlamak amacıyla yapılan düzlüklere sahanlık adı verilir. Her 15 rıhttan sonra bir sahanlık düzenlenmesi uygundur. Sahanlık genişliği adım sayısına göre boyutlandırılmalıdır. Ancak genelde 120 cm olarak alınabilir. Kesişen kollarda ise kol genişliği kadar olabilir.

KOL GENİŞLİĞİ
Tek daireli konut merdivenlerinde 1 m , ortak kullanılan konut merdivenlerinde 1,2 m , diğer yapı tiplerinde 1,5 m olacak şekilde düzenlenebilir.

KOL UZUNLUĞU
Basamak dizisinin oluşturduğu uzunluğa kol uzunluğu denilmektedir.

KORKULUK VE KÜPEŞTE
Merdivende, merdiveni kullananların düşmesini önlemek, tutunmasını sağlamak amacıyla yapılan elemanlardır. Yükseklik 90 cm’ ye kadar alınabilir. Korkuluğun üzerindeki elemana da küpeşte denilir.

MERDİVEN YUVASI (MERDİVEN KOVASI)
Merdiven düzenlenmesi için planda ayrılan alana merdiven yuvası denilmektedir.

ÇIKIŞ HATTI Merdiveni kullananların üzerinde yürüdüğü kabul edilen hatta çıkış hattı denir. Merdivenlerde her zaman çıkış yönü gösterilir. Çıkış hattının küpeşteden 60 cm mesafeden geçtiği kabul edilir.

AYDINLIK MESAFESİ
Merdiven kolları arasındaki mesafedir.

PLANDAKİ ŞEKİLLERİNE GÖRE MERDİVENLERİN ADLANDIRILMASI
• Tek kollu düz merdivenler
• Tek kollu düz sahanlıklı merdivenler
• İki kollu ortadan sahanlıklı merdivenler
• İki kollu köşeden sahanlıklı merdivenler
• İki kollu ortada sahanlıklı merdivenler
• İki kollu çeyrek döner merdivenler
• İki kollu yarım döner merdivenler
• Üç kollu yarım döner merdivenler
• Üç kollu ortada sahanlıklı merdivenler
• Üç kollu boy sahanlıklı merdivenler
• Üç kollu çeyrek döner merdivenler
• Üç kollu çeyrek ters döner merdivenler
• Tam döner merdivenler
• Elips merdivenler
• İki taraftan çıkışlı merdivenler
• Üç taraftan çıkışlı merdivenler

 MERDİVENLERİN DENGELENMESİ
 Döner merdivenlerde çıkış hattı üzerinde basamak genişliklerinin eşit olmasını sağlamak amacıyla yapılan düzenlemeye merdiven dengelemesi denilmektedir. Bu amaçla geliştirilmiş çeşitli yöntemler vardır:
• Açınım Yöntemi
• Yaprak Yöntemi
• Yardımcı Doğru Yöntemi