MUKAVEMET DERS KONULARI

Mukavemet ders konuları :

1. bölüm: genel bilgiler

- konu, amaç ve prensipler

- kullanılan kabuller

- yükler

- mesnetler

- hesaplama şemaları

- kesitler yöntemi

2. bölüm: iç kuvvet diyagramları

- gerilme

- iç kuvvet bileşenleri

- yayılı yük, kesme kuvveti ve eğilme momenti arasındaki bağıntılar

- iç kuvvetlerin hesaplanması ve diyagram çizimi

- normal kuvvet diyagramı

- eğilme momenti ve kesme kuvveti diyagramı

- integrasyon yöntemi

- kesim yöntemi

- çerçevelerde iç kuvvet diyagramları

- eğri eksenli çubuklarda iç kuvvet diyagramları

3. bölüm: normal kuvvet hali

- basınç ve çekmede gerilme

- şekil değiştirme

- dayanıklılık ve rijitlik koşulları

- gerilme-şekil değiştirme diyagramı

- basınç ve çekme etkisinde bulunan statikçe belirsiz sistemler

- sıcaklık değişmesinden oluşan gerilmeler

- normal kuvvet halinde şekil değiştirme enerjisi

4. bölüm: mukavemetin temel kavramları

- gerilme analizi

- bir eksenli gerilme hali

- iki eksenli gerilme hali

- üç eksenli gerilme hali

- düzlemsel ve hacimsel şekil değiştirme

- genel hooke kanunu (kanunları)

- şekil değiştirme enerjisi

- mukavemetin teorileri

5. bölüm: kesit alanlarının geometrik büyüklükleri

- alanların statik momentleri ve ağırlık merkezi

- paralel eksen teoremi

- eksenlerin döndürülmesi

- asal eksenler ve asal atalet momentleri

- çeşitli düzlem alanlarının atalet momentleri

- düzlem alanlarının atalet momentleri haline ait mohr çemberi (dairesi)

- atalet yarıçapı ve atalet elipsi

6. bölüm: burulma hali

- burulma momenti diyagramı

- daire ve daire halkası kesitli prizmatik çubukların burulması

- çubuğun dayanıklılığa ve rijitliğe göre hesabı

- çubuğun enine kesit çapının bulunması

- daire olmayan kesitli çubukların burulması

- burulma şekil değiştirme enerjisi

7. bölüm: eğilme hali

- basit eğilmede gerilme dağılımı

- basit eğilmede kesit boyutlandırılması

- kesmeli eğilmede kayma gerilmesi dağılımı

- eğilmenin dayanıklılığa göre hesaplanması

- eğilmede çubukların dayanıklılığa göre tam hesabı

- basit eğilmede şekil değiştirme enerjisi

8. bölüm: kirişlerin elastik eğrisi

- elastik eğrinin diferansiyel denklemi

- elastik eğrinin diferansiyel denkleminin integrasyonu yöntemi ile yer değiştirmelerin bulunması

- başlangıç değerleri yöntemi

- moment alan yöntemi

9. bölüm: bileşik mukavemet halleri

- bileşik ve eğik eğilme

- eksenel kuvvetli eğilme

- düz eğilmeli eksenel kuvvet hali

- eksantrik normal kuvvet hali

- enine kesitin çekirdeği

- eğilmeli burulma hali

- kesitin daire olması hali

- kesitin daire halkası olması hali

- kesitin dikdörtgen olması hali

10. bölüm: elastik sistemlerde yer değiştirmeler

- dış kuvvetlerin yaptığı iş

- iç kuvvetlerin yaptığı iş

- virtüel iş prensibi

- işlerin karşıtlık teoremi

- yer değiştirmelerin karşıtlık teoremi

- yer değiştirme denklemi

- sıcaklık değişmesinden oluşan yer değiştirme

- çarpım yöntemi ile yer değiştirmelerin bulunması

- şekil değiştirme enerjisi

- castigliano yöntemi

11. bölüm: statikçe belirsiz sistemlerin hesaplanması

- statikçe belirsiz basit kirişlerin hesaplanması

- kuvvet yönteminin kanonik denklemleri

- M, T, ve N diyagramlarının çizimi ve sağlamalarının yapılması

- üç moment denklemi

- bazı özel koşullarda üç moment denkleminin kullanılışı

- statikçe belirsiz sistemlerde yer değiştirmelerin bulunması

12. bölüm: çubukların burkulması (burulma)

- burkulmaya göre hesaplama metotları

- eksenel basınçla yüklü çubukların burkulması

- iki ucundan mafsallı çubuk

- bir ucu ankastre, diğer ucu serbest çubuk

- iki ucundan ankastre çubuk

- bir ucu ankastre, diğer ucu mafsallı çubuk

- bir ucu ankastre, diğer ucu esnek mesnetlenmiş çubuk

- gerilmenin orantı sınırını aşması halinde burkulma

- burkulmada güvenlik katsayısı

BETONUN KÜRÜ (BAKIMI)

BETONUN KÜRÜ (BAKIMI)

Dökümü tamamlanan taze betonun su içeriği, çimentonun hidratasyonunu tamamlayabilmesi için yeterlidir. Ancak dökümün hemen arkasından başlamak üzere betonun yeterli dayanım ve dayanıklılığa erişinceye kadar geçen sürede gerekli olan nem ve sıcaklık durumlarını; değişik olumsuz etkilere karşı korumak gerekir. Betonun dayanım ve dayanıklılık özelliklerinin zamanla ve yüksek performansla sağlanması için gereken nem ve sıcaklık koşullarının oluşturulması yöntemlerine bakım ( kür ) diyebiliriz. Bakım işlemine, su kaybını ( kurumayı ) önlemek için beton dökümünün hemen arkasından başlanmalı ve en az 7 günlük basınç dayanımının oluştuğu güne kadar kesintisiz sürdürülmelidir. Bu amaçla uygulanacak kür yöntemlerini :

Islak çuvallarla sararak kür yada örtü ile kür.

Su püskürterek kür.(sulama)

Sıvı kimyasal katkılar ile kür şeklinde sayabiliriz.

Islak Çuvallara Sararak Kür yada örtü ile kür

En etkili ve güvenli bir kür metodudur. Beton yüzeylerinin güneş ve rüzgar etkisiyle ani olarak kurumasını engeller.

Bu metod da hava ile temas eden bütün yüzeyler çuval veya benzeri su emen ve tutan bir malzeme ile örtülür. Örtü kür başlangıcı olan dökümün hemen arkasından başlayarak kurumasına fırsat vermeden sürekli ıslatılır. Kür süresi, 18Cº ve % 100 bağıl nemdeki 7 günlük yaşa eşdeğer dayanımına ulaşıncaya kadar geçen süre olmalıdır. Bu süre 14 GÜNDEN DAHA AZ OLMAMALIDIR .

Su Püskürterek Kür

Özellikle kolon, perde döşeme, kiriş, düşey ve yatay yüzeylere, kurumaya engel olacak ve sürekli ıslaklık sağlayacak şekilde su püskürtmek suretiyle uygulanan kür yöntemidir. Yüzeyde sürekli ıslaklık hatta göllenme sağlanabilir. Kür, 18 Cº ve % 100 bağıl nemdeki 7 günlük yaşa eşdeğer beton dayanımına ulaşıncaya kadar sürdürülür. Bu süre kullanılan çimento cinsine göre değişir. Ancak 14 günden az olmamalıdır. ( Burada su püskürtme, özellikle ilk anlarda betona zarar vermeyecek, şerbetini götürmeyecek basınçlarda yapılmalıdır. )

Sıvı kimyasal maddelerle kür

Betondaki suyun buharlaşmasını önlemenin bir diğer yolu da beton yerleştirildikten bir süre sonra ,beton yüzeyinin kimyasal maddelerle örtülmesi işlemidir.Beton yüzeyi parafin esaslı kimyasal maddelerle,reçinelerle,veya bitümlü malzemelerle kaplanır.

Kimyasal kür malzemelerinin bekleme süresi uzun olduğundan ve zamanla bu maddelerin beton tarafından emilmesi nedeniyle istenmeyen durumlarla karşılaşma olasılığı olduğundan pratikte çok fazla tercih edilmemektedirler.

YÜZEY BİTİRME İŞLEMİ

Yüzey bitirme işlemi beton taze beton halindeyken uygulanacak son işlemdir.

Özellikle döşeme, yol, saha ve diğer zemin betonlarında yüzey bitirme işlemi gerek teknik ve gerekse estetik bakımından önemlidir. Bu işlem genellikle ahşap ve çelik mastarlar ve sonrasında da malalarla yapılır. Amaç boşluksuz ve düzgün bir yüzey oluşturmaktır. İstendiğinde pervaneli makinelerle daha özel yüzeylerde elde edilebilmektedir.

Kolon, perde, duvar gibi düşey elemanların yüzeyleri genellikle kalıpla bitirilir. Değişik tipte ahşap ve çelik kalıplar kullanılarak istenen yüzeyler elde edilebilir. Bu elemanlarda yüzey kalitesi sıkıştırmanın etkisiyle de değişebilmektedir.

KALIP SÜRELERİ VE KALIP ALMA

Kalıp almak için beton ne kadar dayanım kazandığı bilinmesi gerekir. Bunun için her 75 m3 ‘ lük betonda en az 6 adet numune almak gerekir.

Test edilen beton numunelerinden elde edilen basınç mukavemeti proje mukavemetinin % 70 ine karşılık gelmesi durumunda kalıp sökümü için beton yeterince dayanım kazandığı kabul edilir.

Sorumlu Şantiye şefi tarafından deney sonucu betonun yeterli dayanım kazandığı gösterilerek kontrol ( denetim ) mühendisinin oluru alınmadan, yapının hiçbir bölümünde kalıp veya dikme yerinden oynatılmamalıdır.

Beton dökümü işinin bitimi ile kalıp sökme arasında geçecek süre, kullanılacak çimentonun cinsine, betonun dayanım kazanma hızına, su/ çimento oranına, yapı yükünün cinsine, etkilerin büyüklüğüne ve hava koşullarına bağlıdır.

Kalıp sökülmesinden hemen sonra, hesaplarda göz önüne alınan yüklere eşit bir yük taşıması düşünülen yapı bölümlerine özellikle dikkat edilmelidir. ( üsteki katın betonu daha sertleşmeden altındaki döşemenin veya çatısı yapılmaya başlanan yapıda çatı altı döşemelerin durumları gibi. )

Sertleşme sırasında donma olursa, kalıp alma süresi en az donma süresi kadar uzatılmalıdır. 24 saat içinde, gölgedeki sıcaklık 0 cº ‘ye düşerse o gün için don olayı var kabul edilmelidir. Don olayı sonrasında, özellikle kalıp almaya devam etmeden betonun prizini yaparak yeterli derecede sertleşip sertleşmediği veya sert görünüp soğuk etkisi ile donmuş olup olmadığı araştırılmalıdır.

Elverişsiz ve özellikle donma olan havalarda kalıp alma süresi hakkındaki karar, yapının betonu ile aynı koşullar altında sertleşmiş numuneler üzerinde yapılacak basınç deneyi sonuçlarına göre verilmelidir

Yedek Dikmeler kalıp söküldükten sonra çimento türü de göz önünde bulundurarak yeterli bir süre daha yerlerinde bırakılmalıdır. Bu sürelerde sıcaklığın + 5 Cº den aşağı düştüğü günler hesaba katılmamalıdır.

Özel durumlarda kontrol ( denetim ) mühendisi bu süreleri azaltabilir. Ancak o anda betonda aranan dayanımın emniyetli bulunduğu deney ile doğrulanmalıdır.

İSKELE ÇEŞİTLERİ

Sıvacı – cephe iskelesi:
Yapıların içinde ve dışında duvarların sıvanması amacıyla kurulan iskelelerdir.

Sehpa iskele:
Genellikle bina içerinde yapılacak boya, badana ve tamirat işlerinde kullanılan iskelelerdir. İnşaatlarda bu iskelelere sıpa da denilmektedir.

Çıkma iskele:
Çok katlı yapılarda bina cephesi veya saçakta yapılacak tamirat işleri için zeminden itibaren iskele kurmak yerine o cepheye açılan pencerelerden çıkartılarak oluşturulan iskele şeklidir.

Asma iskele:
Üstteki taşıyıcılara asılmak suretiyle düzenlenen iskelelerdir. Bina bittikten sonra uygulanacak iskele şeklidir. Bu iskelelerde askı elemanlarının ve taşıyıcı elemanın yeterince sağlam şekilde düzenlenmesi ve tutturulmasına özellikle dikkat edilmelidir. Bu iskelelerin çalışan kişilerin iskeleyi düşey doğrultuda hareket ettirmelerine olanak sağlayacak mekanizmalarla donatılması da mümkündür. Ayrıca yüksek binalarda dış cephelerin zaman zaman temizlenmesi, tamiratların yapılması için bina üzerinde kalıcı iskeleler de düzenlenmektedir.

Rampa iskele:
Yüksekliği fazla olmayan yerlere yürüyerek veya araçlarla ulaşmak amacıyla kullanılan iskele şeklidir.

Portatif iskeleler:
Bu iskelelerin elemanları özel biçimde boyutlandırıldığı ve bağlantı sistemleriyle tutturuldukları için söküm ve takımları çabuk olmaktadır. Ancak bağlantı parçalarındaki aşınma veya bozulmanın neden olacağı iş kazalarından korunmak için zaman zaman gözden geçirilmeli ve gerekli iyileştirmeler yapılmalıdır.

İskele yapılırken dikkat edilecek hususlar:
- iskele taşıyıcı elemanlarının kesit ölçüleri, uzunlukları ve aralıkları kullanım amacına uygun saptanmalı
- ahşap kullanılacaksa sık dokulu, çıralı olmalı, büyük budakları olmamalı; metal iskelelerde bağlantı elemanları aşınmamış olmalıdır.
- iskele mutlaka binaya tutturulmalı, çaprazlar ve takviyelerle yeterince sağlamlaştırılmalıdır.
- iskele genişliği 80 cm den az olmamalı, yüksekliği ise en az 180 cm olmalıdır.
- kuşak, korkuluk ve takviyeler mümkün olduğunca dikmelerin iç yüzüne çakılmalıdır.
- dikme aralıkları kullanılan malzemeye göre belirlenmeli, ancak ahşap iskelelerde 2.5-3 cm olmalıdır.
- iskele bitmeden üzerinde çalışılmamalıdır.
- çakma, sökme ve çalışma esnasına mutlaka baret ve emniyet kemeri kullanılmalıdır.
- çalışma zemininden itibaren 90 cm yükseklikte yapılmalıdır.
- cadde kenarlarına yapılacak iskeleler için yerel idarelerden izin alınmalı, yoldan geçenlerin güvenliğini sağlayacak önlemler alınmalıdır.
- uzun süreli çalışmalar ve kötü hava koşullarından sonra iskele gözden geçirilmelidir.

İSKELE METRAJI NASIL YAPILIR
YÜKSEKTE ÇALIŞMA TALİMATI