İMAR KANUNU
Kanun Numarası : 3194 Kabul Tarihi :
3/5/1985 Yayımlandığı R. Gazete Tarih : 9/5/1985 Sayı: 18749 Yayımlandığı
Düstur Tertip : 5 Cilt: 24 Sayfa: 378
BİRİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler
Amaç: Madde 1 - Bu Kanun, yerleşme
yerleri ile bu yerlerdeki yapılaşmaların; plan, fen, sağlık ve çevre şartlarına
uygun teşekkülünü sağlamak amacıyla düzenlenmiştir.
Kapsam: Madde 2 - Belediye ve
mücavir alan sınırları içinde ve dışında kalan yerlerde yapılacak planlar ile
inşa edilecek resmi ve özel bütün yapılar bu Kanun hükümlerine tabidir.
Genel esas: Madde 3 - Herhangi bir
saha, her ölçekteki plan esaslarına, bulunduğu bölgenin şartlarına ve
yönetmelik hükümlerine aykırı maksatlar için kullanılamaz.
İstisnalar: Madde 4 - 2634 sayılı
Turizmi Teşvik Kanunu, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu,
bu Kanunun ilgili maddelerine uyulmak kaydı ile 2960 sayılı İstanbul Boğaziçi
Kanunu ve 3030 sayılı Büyük Şehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun ile
diğer özel kanunlar ile belirlenen veya belirlenecek olan yerlerde, bu Kanunun
özel kanunlara aykırı olmayan hükümleri uygulanır. Türk Silahlı Kuvvetlerine
ait harekat, eğitim ve savunma amaçlı yapılar için, bu Kanun hükümlerinden
hangisinin ne şekilde uygulanacağı Milli Savunma Bakanlığı ile Bayındırlık ve
İskan Bakanlığı tarafından müştereken belirlenir.
Tanımlar: Madde 5 - Bu Kanunda geçen
terimlerden bazıları aşağıda tanımlanmıştır.
Nazım İmar Planı; varsa bölge veya
çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa
kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış
biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus
yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının
gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve
problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının
hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve
raporuyla beraber bütün olan plandır.
Uygulama İmar Planı;tasdikli
halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar
planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların
yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama
programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları
ile gösteren plandır. Yerleşme Alanı; imar planı sınırı içindeki yerleşik ve
gelişme alanlarının tümüdür.
İmar Adası; imar planındaki esaslara
göre meydana gelen adadır.
İmar Parseli; İmar adaları
içerisindeki kadastro parsellerinin İmar Kanunu, İmar Planı ve yönetmelik
esaslarına göre düzenlenmiş şeklidir.
Kadastro Adası; kadastro yapıldığı
zaman var olan adadır. Kadastro Parseli; kadastro yapıldığı zaman kadastro
adaları içinde bulunan mülkiyeti tescilli parseldir.
Yapı; karada ve suda, daimi veya
muvakkat, resmi ve hususi yeraltı ve yerüstü inşaatı ile bunların ilave,
değişiklik ve tamirlerini içine alan sabit ve müteharrik tesislerdir. Bina;
kendi başına kullanılabilen, üstü örtülü ve insanların içine girebilecekleri ve
insanların oturma, çalışma, eğlenme veya dinlenmelerine veya ibadet etmelerine
yarıyan, hayvanların ve eşyaların korunmasına yarayan yapılardır.
İlgili idare; belediye ve mücavir
alan sınırları içinde belediye, dışında valiliktir.
Bakanlık; Bayındırlık ve İskan
Bakanlığıdır.
Mücavir Alan; imar mevzuatı bakımından
belediyelerin kontrol ve mesuliyeti altına verilmiş olan alanlardır. Çevre
düzeni planı; Ülke ve bölge plan kararlarına uygun olarak konut, sanayi, tarım,
turizm, ulaşım gibi yerleşme ve arazi kullanılması kararlarını belirleyen
plandır. (Ek:26/4/1989-3542/1 md.)
Fen adamları; yapı, elektrik
tesisatı, sıhhi tesisat ve ısıtma, makine, harita-kadastro ve benzeri alanlarda
mesleki ve teknik öğrenim veren en az lise dengi okullardan mezun olmuş veya
lise mezunu olup, bir 2 öğretim yılı süreyle bakanlıkların açmış olduğu
kursları başarıyla tamamlamış olanlar ile 3308 sayılı Ç ıraklık ve Meslek
Eğitimi Kanununa göre ustalık belgesine sahip olan elemanlardır.
Ayrıca, bu Kanunda adı geçen diğer
tanımlar Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikte tarif edilir.
İKİNCİ BÖLÜM
İmar Planları ile İlgili Esaslar
Planlama kademeleri: Madde 6 -
Planlar, kapsadıkları alan ve amaçları açısından; "Bölge Planları" ve
"İmar Planları", imar planları ise, "Nazım İmar Planları"
ve "Uygulama İmar Planları" olarak hazırlanır. Uygulama imar
planları, gerektiğinde etaplar halinde de yapılabilir.
Halihazır harita ve imar planları:
Madde 7 - Halihazır harita ve imar planlarının yapılmasında aşağıda belirtilen
hususlara uyulur.
a) Halihazır haritası bulunmayan
yerleşim yerlerinin halihazır haritaları belediyeler veya valiliklerce yapılır
veya yaptırılır. Bu haritaların tasdik mercii belediyeler ve valilikler olup
tasdikli bir nüshası Bakanlığa, diğer bir nüshası da ilgili tapu dairesine
gönderilir.
b) Son nüfus sayımında, nüfusu
10.000`i aşan yerleşmelerin imar planlarının yaptırılmaları mecburidir. Son
nüfus sayımında nüfus 10.000`i aşmayan yerleşmelerde, imar planı yapılmasının
gerekli olup olmadığına belediye meclisi karar verir. Mevcut imar planları
yürürlüktedir.
c) Mevcut planların yerleşmiş nüfusa
yetersiz olması durumunda veya yeni yerleşme alanlarının acilen kullanmaya
açılmasını temin için; belediyeler veya valiliklerce yapılacak mevzi imar
planlarına veya imar planı olmayan yerlerde Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelik
esaslarına göre uygulama yapılır.
Haritaların alınmasına veya imar
planlarının tatbikatına memur edilen vazifeliler, vazifelerini yaparlarken 2613
sayılı Kadastro ve Tapu Tahriri Kanununun 7 nci maddesindeki selahiyeti
haizdirler.
Planların hazırlanması ve yürürlüğe
konulması:
Madde 8 - Planların hazırlanmasında
ve yürürlüğe konulmasında aşağıda belirtilen esaslara uyulur.
a) Bölge planları; sosyo - ekonomik
gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri,
faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge
planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya
yaptırır.
b) İmar Planları; Nazım İmar Planı
ve Uygulama İmar Planından meydana gelir. Mevcut ise bölge planı ve çevre
düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan
yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya
yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Bu planlar onay
tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde bir ay
süre ile ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir.
Belediye başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve planları
belediye meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar.
Belediye ve mücavir alan dışında
kalan yerlerde yapılacak planlar valilik veya ilgilisince yapılır veya
yaptırılır. Valilikçe uygun görüldüğü takdirde onaylanarak yürürlüğe girer.
Onay tarihinden itibaren valilikçe tespit edilen ilan yerinde bir ay süre ile
ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. İtirazlar
valiliğe yapılır, valilik itirazları ve planları onbeş gün içerisinde
inceleyerek kesin karara bağlar.
Onaylanmış planlarda yapılacak
değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.
Kesinleşen imar planlarının bir
kopyası, Bakanlığa gönderilir.
İmar planları alenidir. Bu aleniyeti
sağlamak ilgili idarelerin görevidir. Belediye Başkanlığı ve mülki amirlikler,
imar planının tamamını veya bir kısmını kopyalar veya kitapçıklar haline
getirip çoğaltarak tespit edilecek ücret karşılığında isteyenlere verir.
İmar planlarında Bakanlığın yetkisi:
Madde 9 - Bakanlık gerekli görülen hallerde, kamu yapıları ile ilgili imar
planı ve değişikliklerinin, umumi hayata müessir afetler dolayısıyla veya toplu
konut uygulaması veya Gecekondu Kanununun uygulanması amacıyla yapılması
gereken planların ve plan değişikliklerinin, birden fazla belediyeyi
ilgilendiren metropoliten imar planlarının veya içerisinden veya civarından
demiryolu veya karayolu geçen, hava meydanı bulunan veya havayolu veya
denizyolu bağlantısı bulunan yerlerdeki imar ve yerleşme planlarının tamamını
veya bir kısmını, ilgili belediyelere veya diğer idarelere bu yolda bilgi
vererek ve gerektiğinde işbirliği sağlayarak yapmaya, yaptırmaya, değiştirmeye
ve re`sen onaylamaya yetkilidir.
(Ek:24/11/1994 - 4046/41 md.)
Belediye hudutları ve mücavir alanlar içerisinde bulunan ve özelleştirme
programına alınmış kuruluşlara ait arsa ve arazilerin, ilgili kuruluşlardan
gerekli görüş, (Belediye) (1) alınarak Çevre İmar bütünlüğünü bozmayacak (ek
ibare: 3/4/1997 - 4232/4 md.) imar tadilatları ve mevzi imar planlarının ve
buna uygun imar durumlarının Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca
hazırlanarak Özelleştirme Yüksek Kurulunca onaylanmak suretiyle yürürlüğe girer
ve ilgili Belediyeler bu arsa ve arazilerin imar fonksiyonlarını 5 yıl
değiştiremezler. (Ek ibare: 3/4/1997 - 4232/4 md.) ilgili belediyeler
görüşlerini onbeş gün içinde bildirir.
Bir kamu hizmetinin görülmesi maksadı
ile resmi bina ve tesisler için imar planlarında yer ayrılması veya bu amaçla
değişiklik yapılması gerektiği takdirde, Bakanlık, valilik kanalı ile ilgili
belediyeye talimat verebilir veya gerekirse imar planının resmi bina ve
tesislerle ilgili kısmını re`sen yapar ve onaylar.
Parantez içi hüküm; 3/4/1997 tarih
ve 4232 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi ile metne işlendiği şekilde
değiştirilmiştir. Bakanlık birden fazla belediyeyi ilgilendiren imar
planlarının hazırlanmasında, kabul ve onaylanması safhasında ortaya çıkabilecek
ihtilafları halleder, gerektiğinde re`sen onaylar. (Ek fıkra : 20/6/1987 -
3394/7 md.; İptal : Ana.Mah.26/9/1991 tarih ve E. 1990/38, K. 1991/32 sayılı
Kararı ile.) Kesinleşen planlar ilgili belediyelere ve valiliklere tebliğ edilir.
Bu planların uygulanması mecburidir. Re`sen yapılan planlardaki değişiklikler
de yukarıdaki usullere tabidir.
İmar programları, kamulaştırma ve
kısıtlılık hali:
Madde 10 - Belediyeler; imar
planlarının yürürlüğe girmesinden en geç 3 ay içinde, bu planı tatbik etmek
üzere 5 yıllık imar programlarını hazırlarlar. Beş yıllık imar programlarının
görüşülmesi sırasında ilgili yatırımcı kamu kuruluşlarının temsilcileri
görüşleri esas alınmak üzere Meclis toplantısına katılır. Bu programlar,
belediye meclisinde kabul edildikten sonra kesinleşir. Bu program içinde
bulunan kamu kuruluşlarına tahsis edilen alanlar, ilgili kamu kuruluşlarına
bildirilir. Beş y ıllık imar programları sınırları içinde kalan alanlardaki
kamu hizmet tesislerine tahsis edilmiş olan yerleri ilgili kamu kuruluşları, bu
program süresi içinde kamulaştırırlar. Bu amaçla gerekli ödenek, kamu
kuruluşlarının yıllık bütçelerine konulur.
İmar programlarında, umumi
hizmetlere ayrılan yerler ile özel kanunları gereğince kısıtlama konulan
gayrimenkuller kamulaştırılıncaya veya umumi hizmetlerle ilgili projeler
gerçekleştirilinceye kadar bu yerlerle ilgili olarak diğer kanunlarla verilen
haklar devam eder.
Kamuya ait gayrimenkuller:
Madde 11 - İmar planlarında; meydan,
yol, park, yeşil saha, otopark, toplu taşıma istasyonu ve terminal gibi umumi
hizmetlere ayrılmış yerlere rastlayan Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait
gayrimenkuller ile askeri yasak bölgeler, güvenlik bölgeleri ile ülke güvenliği
ile doğrudan doğruya ilgili Türk Silahlı Kuvvetlerine ait harekat ve savunma
amaçlı yerler hariç Hazine ve özel idareye ait arazi ve arsalar belediye veya
valiliğin teklifi, Maliye ve Gümrük Bakanlığının onayı ile belediye ve mücavir
alan sınırları içinde belediyeye; belediye ve mücavir alan hudutları dışında
özel idareye bedelsiz terk edilir ve tapu kaydı terkin edilir. Ancak, bu
yerlerin üzerinde bina bulunduğu takdirde, arsası hariç yalnız binanın
halihazır kıymeti için takdir edilecek bedel ödenir. Bedeli ve ödeme şekli
taraflarca tespit olunur.
Bu suretle maledilen arazi ve
arsalar belediye veya özel idare tarafından satılamaz ve başka bir maksat için
kullanılamaz. Bu hususta tapu kütüğünün beyanlar hanesine gerekli şerh konur.
Bu yerlerin kullanılış şekli, yeni
bir imar planıyla değiştirilip özel mülkiyete konu olabilecek hale getirildiği
takdirde, bu yerler devir alınan idareye belediye veya özel idarece aynı usulle
iade edilir. Buna aykırı davranışı sabit olan ilgililer şahsen sorumludur. Bu
terkinler hiçbir şekilde resim, harç ve vergiye tabi değildir.
(Değişik: 25/2/1998 - 4342/35 md.)
Hazırlanan imar planı s ınırları içindeki kadastral yollar ile meydanlar, imar
planının onayı ile bu vasıflarını kendiliğinden kaybederek, onaylanmış imar
planı kararı ile getirilen kullanma amacına konu ve tabi olurlar.
Cephe hattı:
Madde 12 - İmar planlarında
gösterilen cephe hattından önde bina yapılamaz. Herhangi bir arsanın cephe
hattının gerisinde kalan kısmı, plan ve yönetmelik esaslarına uygun bina
inşaatına yetmiyorsa, beş yıllık imar programı içinde olup olmadığına göre, 10
uncu maddede belirtilen müddetler içerisinde 18 inci madde hükümleri tatbik
edilmediği veya başka bir şekilde halline imkan bulunmadığı takdirde mal
sahibinin yazılı müracaatı üzerine, bu arsanın tamamı ilgili idarelerce
kamulaştırılır.
İmar planlarında umumi hizmetlere
ayrılan yerler: Madde 13 - Resmi yapılara, tesislere ve okul, cami, yol,
meydan, otopark, yeşil saha, çocuk bahçesi, pazar yeri, hal, mezbaha ve benzeri
umumi hizmetlere ayrılan alanlarda inşaata ve mevcut bina varsa esaslı değişiklik
ve ilaveler yapılmasına izin verilmez. Ancak imar programına alınıncaya kadar
mevcut kullanma şekli devam eder. (1)
İmar programına alınan alanlarda
kamulaştırma yapılıncaya kadar emlak vergisi ödenmesi durdurulur.
Kamulaştırmanın yapılması halinde durdurma tarihi ile kamulaştırma tarihi
arasında tahakkuk edecek olan emlak vergisi, kamulaştırmayı yapan idare
tarafından ödenir. Birinci fıkrada yazılı yerlerin kamulaştırma yapılmadan önce
plan değişikliği ile kamulaştırmayı gerektirmeyen bir maksada ayrılması halinde
ise durdurma tarihinden itibaren geçen sürenin emlak vergisini mal sahibi öder.
Ancak, parsel sahibi imar
planlarının tasdik tarihinden itibaren beş y ıl sonra müracaat ettiğinde imar
planlarında meydana gelen değişikliklerden ve civarın özelliklerinden dolayı
okul, cami ve otopark sahası ve benzeri umumi hizmetlere ayrılan alanlardan
ilgili kamu kuruluşunca yapımından vazgeçildiğine dair görüş alındığı takdirde,
tüm belirli çevredeki nüfus, yoğunluk ve donatım dengesini yeniden irdeleyerek
hazırlanacak yeni imar planına göre inşaat yapılır. Bu Kanunun yayımı
tarihinden önce yapılan imar planlarında, bahsedilen beş yıllık süre bu Kanunun
yürürlük tarihinden itibaren geçerlidir. (1) Onaylanmış imar planlarında,
birinci fıkrada yazılı yerlerdeki arsa ve arazilerin, bu Kanunda öngörülen
düzenleme ortaklık payı oranı üzerindeki miktarlarının mal sahiplerince ilgili
idarelere bedelsiz olarak terk edilmesi halinde bu terk işlemlerinden ayrıca
emlak alım ve satım vergisi alınmaz.
İrtifak hakları: Madde 14 - Belediye
veya valilikler, imar planlarının uygulanması s ırasında, bir gayrimenkulün
tamamını kamulaştırmadan o yerin muayyen saha, yükseklikte ve derinliğindeki
kısmı üzerinde kamu yararı amacıyla irtifak hakkı tesis edebilir. Belediyeler veya
valilikler, mümkün olan yer ve hallerde mal sahibinin muvafakatiyle, bedelsiz
irtifak hakkı verme karşılığında, bedelsiz irtifak hakkı tesis edebilir.
---------------------
Bu maddenin birinci fıkrası ve
uygulanma olanağı kalmayan üçüncü fıkrası Ana.Mah.`nin 29.12.1999 tarihli ve
E.1999/33,K.1999/51 sayılı Kararı ile iptal edilmiş olup, Bu iptal Kararın
Resmi Gazete`de yayımı tarihi olan 29/6/2000 tarihinden başlayarak altı ay
sonra yürürlüğe girecektir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İfraz ve Tevhid İşleri
İfraz ve tevhid:
Madde 15 - İmar planlarına göre yol,
meydan, yeşil saha, park ve otopark gibi umumi hizmetlere ayrılan yerlere
rastlayan gayrimenkullerin bu kısımlarının ifrazına veya tevhidine izin
verilmez.
İmar parselasyon planı tamamlanmış
olan yerlerde yapılacak ifraz veya tevhidin bu planlara uygun olması şarttır.
İmar planlarında parsel cepheleri
tayin edilmeyen yerlerde yapılacak ifrazların, asgari cephe genişlikleri ve
büyüklükleri yönetmelikte belirtilen esaslara göre tespit edilir. İmar planı d
ışında kalan alanlarda yönetmeliklerinde tayin edilecek miktarlardan küçük
ifrazlara izin verilmez.
Tescil ve şüyuun izalesi:
Madde 16 - Belediye ve mücavir alan
hudutları içindeki gayrimenkullerin re`sen veya müracaat üzerine tevhid veya
ifrazı, bunlar üzerinde irtifak hakkı tesisi veya bu hakların terkini, bu Kanun
ve yönetmelik hükümlerine uygunluğu belediye encümenleri veya il idare
kurullarınca onaylanır.
Onaylama işlemi, müracaatın
belediyelere veya valiliklere intikalinden itibaren en geç 30 gün içinde
sonuçlandırılır ve tescil veya terkini için 15 gün içinde tapuya bildirilir.
Tapu dairesi, tescil veya terkin işlemini bir ay içinde sonuçlandırmak
zorundadır.
Bu Kanun hükümlerine göre
şüyulandırılan gayrimenkullerin sahipleri ilgili idarenin tebliği tarihinden
itibaren altı ay içinde aralarında anlaşamadıkları veya şüyuun izalesi için,
mahkemeye müracaat edilmediği takdirde ilgili idare hissedarmış gibi, şüyuun
izalesi davası açabilir.
Tarafların rızası veya mahkeme
kararı ile şüyuun izalesi ve arazi taksimi de yukarıdaki hükümlere tabidir.
Kamulaştırmadan arta kalan kısımlar:
Madde 17 - Belediye veya valilik, kendi malı olan veya imar planlarının tatbiki
sonucu kamulaştırmadan artan parçalarla, istikameti değiştirilen veya kapanan
yol ve meydanlarda hasıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olmayan
parçaları, bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle
satmak, gayrimenkul sahiplerinin yola giden yerlerden dolayı tahakkuk eden
istihkaklarını bedel takdiri suretiyle değiştirmek ve komşu gayrimenkul sahibi
takdir edilen bedelle satın almaktan imtina ederse, şüyulandırıp satmak
suretiyle imar planına uygunluğunu temin eder. Bunlardan müstakil inşaata
elverişli olanları, kamu yararı için, belediye veya valilikçe yeri alınan şahısların
muvafakatları halinde istihkaklarına karşılık olarak bedel takdiri ve icabında
denklik temini suretiyle değiştirmeye belediye ve valilik yetkilidir.
Ayrıca belediye veya valilikler ile
şüyulu olan müstakil inşaat yapmaya müsait bulunan imar parsellerinde, belediye
veya valilikler, hisselerini parselin diğer hissedarlarına bedel takdiri
suretiyle satmaya, ilgililer satın almaktan imtina ederse, şüyuun izalesi
suretiyle sattırmaya yetkilidir.
Bu maddeye göre bedel takdirleri ve
bu bedellere itiraz şekilleri 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre
yapılır.
Arazi ve arsa düzenlemesi:
Madde 18 - İmar hududu içinde
bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak
sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın, birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu
kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları
yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya
kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re`sen tescil
işlemlerini yaptırmaya belediyeler yetkilidir. Sözü edilen yerler belediye ve
mücavir alan dışında ise yukarıda belirtilen yetkiler valilikçe kullanılır.
Belediyeler veya valiliklerce
düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı s ırasında bunların yüzölçümlerinden
yeteri kadar saha, düzenleme dolayısıyla meydana gelen değer artışları
karşılığında "düzenleme ortaklık payı" olarak düşülebilir. Ancak, bu
maddeye göre alınacak düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan
arazi ve arsaların düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin yüzde kırkını (otuzbeş
olan oran 3.12.2003 t. 5006 sayılı Kanun ile 40 olarak değitirilmiştir)
geçemez. (Değişik: 3.12.2003 t. 5006 sayılı Kanun
Düzenleme ortaklık payları,
düzenlemeye tâbi tutulan yerlerin ihtiyacı olan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı
ilk ve ortaöğretim kurumları, yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil
saha, ibadet yeri ve karakol gibi umumî hizmetlerden ve bu hizmetlerle ilgili
tesislerden başka maksatlarla kullanılamaz.
Düzenleme ortaklık paylarının toplamı,
yukarıdaki fıkrada sözü geçen umumi hizmetler için, yeniden ayrılması gereken
yerlerin alanları toplamından az olduğu takdirde, eksik kalan miktar belediye
veya valilikçe kamulaştırma yolu ile tamamlanır.
Herhangi bir parselden bir miktar
sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı,
kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.
Bu fıkra hükümlerine göre, herhangi
bir parselden bir defadan fazla düzenleme ortaklık payı alınmaz. Ancak, bu
hüküm o parselde imar planı ile yeniden bir düzenleme yapılmasına mani teşkil
etmez.
Bu düzenlemeye tabi tutulan arazi ve
arsaların düzenleme ortaklık payı alınanlarından, bu düzenleme sebebiyle ayrıca
değerlendirme resmi alınmaz.
Üzerinde bina bulunan hisseli
parsellerde, şüyulanma sadece zemine ait olup, şüyuun giderilmesinde bina
bedeli ayrıca dikkate alınır.
Düzenleme sırasında, plan ve
mevzuata göre muhafazasında mahzur bulunmayan bir yapı, ancak bir imar parseli
içinde bırakılabilir. Tamamının veya bir kısmının plan ve mevzuat hükümlerine
göre muhafazası mümkün görülemeyen yapılar ise, birden fazla imar parseline de
rastlayabilir. Hisseli bir veya birkaç parsel üzerinde kalan yapıların
bedelleri, ilgili parsel sahiplerince yapı sahibine ödenmedikçe ve aralarında
başka bir anlaşma temin edilmedikçe veya şüyuu giderilmedikçe bu yapıların eski
sahipleri tarafından kullanılmasına devam olunur. Bu maddede belirtilen kamu
hizmetlerine ayrılan yerlere rastlayan yapılar, belediye veya valilikçe
kamulaştırılmadıkça yıktırılamaz.
Düzenlenmiş arsalarda bulunan
yapılara, ilgili parsel sahiplerinin muvafakatları olmadığı veya plan ve
mevzuat hükümlerine göre mahzur bulunduğu takdirde, küçük ölçüdeki zaruri
tamirler dışında ilave, değişiklik ve esaslı tamir izni verilemez. Düzenlemeye
tabi tutulması gerektiği halde, bu madde hükümlerinin tatbiki mümkün olmayan
hallerde imar planı ve yönetmelik hükümlerine göre müstakil inşaata elverişli
olan kadastral parsellere plana göre inşaat ruhsatı verilebilir.
Bu maddenin tatbikinde belediye veya
valilik, ödeyecekleri kamulaştırma bedeli yerine ilgililerin muvafakatı halinde
kamulaştırılması gereken yerlerine karşılık, plan ve mevzuat hükümlerine göre
yapı yapılması mümkün olan belediye veya valiliğe ait sahalardan yer
verebilirler.
Veraset yolu ile intikal eden, bu
Kanun hükümlerine göre şüyulandırılan Kat Mülkiyeti Kanunu uygulaması, tarım ve
hayvancılık, turizm, sanayi ve depolama amacı için yapılan hisselendirmeler ile
cebri icra yolu ile satılanlar hariç imar planı olmayan yerlerde her türlü yapılaşma
amacıyla arsa ve parselleri hisselere ayıracak özel parselasyon planları, satış
vaadi sözleşmeleri yapılamaz.
Parselasyon planlarının hazırlanması
ve tescili:
Madde 19 - İmar planlarına göre
parselasyon planları yapılıp, belediye ve mücavir alan içinde belediye
encümeni, dışında ise il idare kurulunun onayından sonra yürürlüğe girer. Bu
planlar bir ay müddetle ilgili idarede asılır. Ayrıca mutat vasıtalarla
duyurulur. Bu sürenin sonunda kesinleşir. Tashih edilecek planlar hakkında da
bu hüküm uygulanır. Kesinleşen parselasyon planları tescil edilmek üzere tapu
dairesine gönderilir. Bu daireler ilgililerin muvafakatı aranmaksızın,
sicilleri planlara göre re`sen tanzim ve tesis ederler.
Bir parsel üzerinde birden fazla
bina ve tesislerin yapımı gerektiğinde (Kooperatif evleri, siteler, toplu konut
inşatı gibi) imar parselasyon planları ifraza gerek kalmadan bu ihtiyacı
karşılayacak şekilde düzenlenir veya değiştirilir ve burada, talep halinde, Kat
Mülkiyeti Kanunu hükümleri uygulanır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Yapı ve Yapı ile İlgili Esaslar
Yapı: Madde 20 - Yapı: a) Kuruluş
veya kişilerce kendilerine ait tapusu bulunan arazi, arsa veya parsellerde, b)
Kuruluş veya kişilerce, kendisine ait tapusu bulunmamakla beraber kamu kurum ve
kuruluşlarının vermiş oldukları tahsis veya irtifak hakkı tesis belgeleri ile,
İmar planı, yönetmelik, ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılabilir.
Yapı ruhsatiyesi: Madde 21 - Bu
Kanunun kapsamına giren bütün yapılar için 26 ncı maddede belirtilen istisna
dışında belediye veya valiliklerden (....) (1) yapı ruhsatiyesi alınması
mecburidir.
Ruhsat alınmış yapılarda herhangi
bir değişiklik yapılması da yeniden ruhsat alınmasına bağlıdır. Bu durumda;
bağımsız bölümlerin brüt alanı artmıyorsa ve nitelik değişmiyorsa ruhsat,
hiçbir vergi, resim ve harca tabi olmaz.
Ancak; derz, iç ve dış sıva, boya,
badana, oluk, dere, doğrama, döşeme ve tavan kaplamaları, elektrik ve sıhhi
tesisat tamirleri ile çatı onarımı ve kiremit aktarılması ve yönetmeliğe uygun
olarak mahallin hususiyetine göre belediyelerce ---------
(1)Bu aradaki "...veya yeminli
serbest mimarlık ve mühendislik bürolarından..." ibaresi; Anayasa
Mahkemesinin 11/12/1986 tarih ve E. 1985/11, K. 1986/29 sayılı kararı ile iptal
edilmiştir. hazırlanacak imar yönetmeliklerinde belirtilecek taşıyıcı unsuru
etkilemeyen diğer tadilatlar ve tamiratlar ruhsata tabi değildir. Belediyeler
veya valilikler mahallin ve çevrenin özelliklerine göre yapılar arasında uyum
sağlamak, güzel bir görünüm elde etmek amacıyla dış cephe boya ve kaplamaları
ile çatının malzemesini ve rengini tayin etmeye yetkilidir. Bu Kanunun
yürürlüğe girmesinden önce yapılmış olan yapılar da bu hükme tabidir.
Ruhsat alma şartları:
Madde 22 - Yapı ruhsatiyesi almak
için belediye, valilik (....) (1) bürolarına yapı sahipleri veya kanuni
vekillerince dilekçe ile müracaat edilir. Dilekçeye sadece tapu (istisnai
hallerde tapu senedi yerine geçecek belge), mimari proje, statik proje,
elektrik ve tesisat projeleri, resim ve hesapları, röperli veya yoksa, ebatlı
kroki eklenmesi gereklidir. Belediyeler veya valiliklerce (....) (2) ruhsat ve
ekleri incelenerek eksik ve yanlış bulunmuyorsa müracaat tarihinden itibaren en
geç otuz gün içinde yapı ruhsatiyesi verilir. Eksik veya yanlış olduğu
takdirde; müracaat tarihinden itibaren onbeş gün içinde müracaatçıya ilgili
bütün eksik ve yanlışları yazı ile bildirilir. Eksik ve yanlışlar giderildikten
sonra yapılacak müracaattan itibaren en geç onbeş gün içinde yapı ruhsatiyesi
verilir.
Geliştirme alanlarında yapı ruhsatı:
Madde 23 - İskan hudutları içinde olup da, imar planında beldenin inkişafına
ayrılmış bulunan sahalarda her ne şekilde olursa olsun, yapı izni verilebilmesi
için;
a)Bu sahaların imar planı esaslarına
ve yönetmelik hükümlerine uygun olarak parselasyon planlarının belediye
encümeni veya il idare kurulunca tasdik edilmiş bulunması, b) Plana ve
bulunduğu bölgenin şartlarına göre yollarının, pis ve içme suyu şebekeleri gibi
teknik alt yapısının yapılmış olması, Şarttır.
Ancak, bunlardan parselasyon
planları tasdik edilmiş olmakla beraber yolu, pis ve içme suyu şebekeleri gibi
teknik alt yapısı henüz yapılmamış olan yerlerde, ilgili idarenin izni halinde
ve ilgili idarece hazırlanacak projeye uygun olarak yaptıranlara veya
parselleri hizasına rastlayan ve yönetmelikte belirtildiği şekilde hissesine
düşen teknik alt yapı bedelini % 25 peşin ödeyip geri kalan % 75 ini alt yapı
hizmetinin ilgili idaresince tamamlanacağı tarihten en geç altı ay içinde
ödemeyi taahhüt edenlere de yapı ruhsatı verilir. Kanalizasyon tesisinin yapı
bitirilip kullanılmaya başlanacağı tarihe kadar yapılmaması halinde, fosseptik
veya benzeri geçici bir tesis yaptırılması yoluna gidilir. Bu yapılmadığı
takdirde yapıya kullanma izni verilemez. Ana tesis yapıldığında yapı sahibi
veya sahipleri lağım ayaklarını bu tesise bağlamaya mecburdurlar.
-------------
(1)Bu aradaki ".... veya
yeminli serbest mimarlık ve mühendislik ..." ibaresi; Anayasa Mahkemesinin
11/12/1986 tarih ve E. 1985/11, K. 1986/29 sayılı kararı ile iptal edilmiştir.
(2) Bu aradaki "... veya yeminli serbest mimarlık ve mühendislik
bürolarınca..." ibaresi; Anayasa Mahkemesinin 11/12/1986 tarih ve E.
1985/11, K. 1986/29 sayılı kararı ile iptal edilmiştir.
Toplu mesken alanlarında, ilgili
şahıs veya kurumlarca ilgili idarenin izni ile bütünü inşa ve ikmal edilen
teknik altyapının iki tarafındaki diğer parsellerin sahiplerinden, kendi
parsellerine isabet eden bedel alınmadıkça, kendilerine yapı ruhsatı verilmez.
Toplu mesken alanlarında altyapı tesisleri belediyelerce onaylı projesine göre
ilgili şahıs veya kurumlarınca yapılmışsa belediyece altyapı hizmetleri
nedeniyle hiçbir bedel alınmaz. Alınan bu paralar teknik altyapıyı yaptıranlara
veya bu meblağı önceden ilgili idareye ödeyenlere aynen geri verilir.
Şu kadar ki, bir yolun iki
tarafındaki parsel sahipleri bahis konusu yol bedellerini ve bir kanalizasyon
şebekesinden istifade eden veya etmesi gereken parsel sahipleri teknik altyapı
bedellerini ilgili idareye vermedikçe ilgili idarenin bu tesisleri inşa ve
ikmali mecburiyeti yoktur.
Mevcut binalarda esaslı
değişiklikler ve ilaveler yapılması da bu madde hükümlerine bağlı olmakla
beraber, bunların tamirleri için yukarıdaki şartlar aranmaz.
Bu maddenin tatbikinde 6183 Sayılı
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri tatbik olunur.
Tatbikatla ilgili diğer hususlar imar yönetmeliğinde belirtilir.
İmar planları ilke kararları ile
yoğunluk ve yapı düzeninde düzeltme ve yenileme getirilen yerleşik alanlardaki
uygulamada mevcut şehirsel teknik ve sosyal altyapının tevsii ya da yenilenmesi
gereken durumlarda, şehirsel hizmetlerin yerine getirilmesi ile ilgili olarak
kanunlarda belirtilen katılma payları bu hizmetlerden yararlanacak arsa, yapı
ya da bina sahiplerinden usulünce alınır. İmar planlarında meskün saha olarak
belirtilen yerlerde ise, gayrimenkul sahiplerince pis su mecralarının, yapının
bulunduğu sokaktaki lağım şebekesine veya varsa umumi fosseptiğe bağlanması, lağım
şebekesi veya umumi fosseptik olmayan yerlerde mahalli ihtiyaç ve vesaite göre
ilgili idarece verilecek esaslar dahilinde gayrimenkulün içinde, lüzumlu
tesisatın yapılması mecburidir. Bu bağlantılar mal sahibi tarafından ilgili
idarece yapılacak tebligatla verilecek müddet zarfında yaptırılmadığı takdirde
ilgili idare tarafından yıktırılır.
Yeminli serbest mimarlık ve
mühendislik bürolarının kuruluşu, yetki alanları ve sorumlulukları: Madde 24 -
(İptal:Ana. Mah. 11/12/1986 tarih ve E. 1985/11, K. 1986/29 sayılı kararı ile.)
Yeminli serbest mimarlık ve
mühendislik bürolarının sınıflandırılması: Madde 25 - (İptal: Ana. Mah.
11/12/1986 tarih ve E. 1985/11, K. 1986/29 sayılı Kararı ile.)
Kamuya ait yapı ve tesisler ile
sanayi tesislerinde ruhsat: Madde 26 - Kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılacak
veya yaptırılacak yapılara, imar planlarında o maksada tahsis edilmiş olmak,
plan ve mevzuata aykırı olmamak üzere mimari, statik, tesisat ve her türlü
fenni mesuliyeti bu kamu kurum ve kuruluşlarınca üstlenilmesi ve mülkiyetin
belgelenmesi kaydıyla avan projeye göre ruhsat verilir. Devletin güvenlik ve
emniyeti ile Türk Silahlı Kuvvetlerinin harekat ve savunması bakımından
gizlilik arz eden yapılara; belediyeden alınan imar durumuna, kat nizamı, cephe
hattı, inşaat derinliği ve toplam inşaat metrekaresine uyularak projelerinin
kurumlarınca tasdik edildiği, statik ve tesisat sorumluluğunun kurumlarına ait
olduğunun ilgili belediyesine veya valiliklere yazı ile bildirdiği takdirde, 22
nci maddede sayılan belgeler aranmadan yapı ruhsatı verilir. (Üçüncü fıkra
iptal: Ana. Mah. 11/12/1986 tarih ve E. 1985/11, K. 1986/29 sayılı Kararı ile.)
Ruhsata tabi olmayan yapılar ve
uyacakları esaslar: Madde 27 - (Birinci, ikinci ve üçüncü fıkralar iptal: Ana.
Mah. 11/12/1986 tarih ve E. 1985/11 K. 1986/29 sayılı Kararı ile.) Belediye ve
mücavir alanlar dışında köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanların köy
yerleşik alanları ve civarında ve mezralarda yaptıracağı konut, hayvancılık
veya tarımsal amaçlı yapılar için inşaat ve iskan ruhsatı aranmaz. Ancak
yapının fen ve sağlık kurallarına uygun olması ve muhtarlıktan izin alınması
gerekir.
Fenni mesuller ve mesuliyetleri ile
müteahhit sicilleri: Madde 28 - Yapının fenni mesuliyetini üzerine alan meslek
mensupları yapıyı ruhsat ve eklerine uygun olarak yaptırmaya, ruhsat ve
eklerine aykırı yapılması halinde durumu üç iş günü içinde ruhsatı veren
belediyeye veya valiliklere (...........) (1) bildirmeye mecburdurlar. Bu ihbar
üzerine 32 nci maddeye göre işlem yapılır.
Yapının nev`ine, ehemmiyetine ve
büyüklük derecesine göre proje ve eklerinin tanziminin ve inşaatın kontrolünün
38 inci maddede belirtilen meslek mensuplarına yaptırılması mecburidir.
Yapının, fenni mesuliyetini üzerine
almış olan meslek mensubu, bu vazifeden çekildiği takdirde, tatil günleri
hariç, üç gün içinde, mucip sebepleriyle birlikte keyfiyeti yazılı olarak
ilgili idareye bildirmekle mükelleftir, aksi takdirde kanuni mesuliyetten
kurtulamaz.
Fenni mesulün herhangi bir sebeple
istifası halinde istifa tarihinden önce yapılan işlerde sorumluluğu devam eder.
Fenni mesuliyeti üzerine alanın istifa veya ölümü halinde başka bir meslek
mensubu fenni mesuliyeti deruhte etmedikçe yapının devamına müsaade edilmez. Belediye
ve mücavir alan sınırları içinde özel inşaat yapan müteahhitlerin sicilleri
belediyelerce, bu hudutlar dışında özel inşaat yapanların sicilleri de
valiliklerce tutulur.
Ruhsat müddeti:
Madde 29 - Yapıya başlama müddeti
ruhsat tarihinden itibaren iki yıldır. Bu müddet zarfında yapıya başlanmadığı
veya yapıya başlanıp da her ne sebeple olursa olsun, başlama müddetiyle
birlikte beş yıl içinde bitirilmediği takdirde verilen ruhsat hükümsüz sayılır.
Bu durumda yeniden ruhsat alınması mecburidir. Başlanmış inşaatlarda müktesep
haklar saklıdır.
Ruhsat yenilenmesi ve plan tadili
sırasında ayrıca harç alınmaz. Ancak inşaat sahasında artış, bağımsız
bölümlerin brüt alanında veya niteliğinde değişme olması halinde yeniden
hesaplanacak harçtan evvelce ödenen harç tutarı, tenzil edilir. Yeni
------------
(1)Bu aradaki "... veya yeminli
serbest mimarlık ve mühendislik bürolarına ..." ibaresi; Anayasa
Mahkemesinin 11/12/1986 tarih ve E. 1985/11, K. 1986/29 sayılı kararı ile iptal
edilmiştir. durumda hesaplanan harç tutarında azalma olması halinde iade
yapılmaz. Diğer kanunlardaki muafiyet hükümleri saklıdır. Ruhsat ve eklerinin
yapı yerinde bulundurulması mecburidir.
Yapı kullanma izni: Madde 30 - Yapı
tamamen bittiği takdirde tamamının, kısmen kullanılması mümkün kısımları
tamamlandığı takdirde bu kısımlarının kullanılabilmesi için inşaat ruhsatını
veren belediye, valilik (...) (1) bürolarından; 27 nci maddeye göre ruhsata
tabi olmayan yapıların tamamen veya kısmen kullanılabilmesi için ise ilgili
belediye ve valilikten izin alınması mecburidir. Mal sahibinin müracaatı
üzerine, yapının ruhsat ve eklerine uygun olduğu ve kullanılmasında fen
bakımından mahzur görülmediğinin tespiti gerekir.
Belediyeler, valilikler (...) (2)
mal sahiplerinin müracaatlarını en geç otuz gün içinde neticelendirmek
mecburiyetindedir. Aksi halde bu müddetin sonunda yapının tamamının veya biten
kısmının kullanılmasına izin verilmiş sayılır. (...) (2)
Bu maddeye göre verilen izin yapı
sahibini kanuna, ruhsat ve eklerine riayetsizlikten doğacak mesuliyetten
kurtarmayacağı gibi her türlü vergi, resim ve harç ödeme mükellefiyetinden de
kurtarmaz.
Ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine
aykırı olarak başlanan yapılar:
Madde 32 - Bu Kanun hükümlerine göre
ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya
başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece
tespiti, fenni mesulce (...) (3) tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu
duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat
durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur.
Durdurma, yapı tatil zaptının yapı
yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir
nüshasıda muhtara bırakılır.
Bu tarihten itibaren en çok bir ay
içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak,
belediyeden veya valilikten mühürün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık
olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının
bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya
valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. -------------- (1) Bu
aradaki "... veya yeminli serbest mimarlık veya mühendislik ..." ibaresi;
Anayasa Mahkemesinin 11/12/1986 tarih ve E. 1985/11, K. 1986/29 sayılı kararı
ile iptal edilmiştir.
Bu aradaki "... veya yeminli
serbest mimarlık ve mühendislik büroları ..." ibaresi ile bu fıkranın
sonunda bulunan "... Ancak müracaat yeminli serbest mimarlık ve
mühendislik bürosuna yapılmış ise bu hüküm uygulanmaz. Yeminli büro, müracaatı
bu süre içerisinde müsbet veya menfi mutlaka sonuçlandırmak zorundadır
..." biçimindeki son iki cümle, Anayasa Mahkemesinin 11/12/1986 tarih ve
E. 1985/11, K. 1986/29 sayılı kararı ile iptal edilmiştir. (3) Bu aradaki
"... veya yeminli serbest mimarlık ve mühendislik bürosunca .."
ibaresi; Anayasa Mahkemesinin (1) nolu dipnotda yazılı Kararı ile iptal
edilmiştir. Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız
yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip,
belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir.
Umumi hizmetlere ayrılan yerlerde
muvakkat yapılar:
Madde 33 - İmar planlarında bulunup
da müracaat gününde beş yıllık imar programına dahil olmayan yerlerde; plana
göre kapanması gereken yol ve çıkmaz sokak üzerinde bulunan veya 18 inci madde
hükümleri tatbik olunmadan normal şartlarla yapı izni verilmeyen veya 13 üncü
maddede belirtilen hizmetlere ayrılmış olan ve haklarında bu madde hükmünün
tatbiki istenen parsellerde üzerinde yönetmelik esaslarına uygun yapı yapılması
mümkün olanlarında sahiplerinin istekleri üzerine belediye encümeni veya il
idare kurulu kararıyla imar planı tatbikatına kadar muvakkat inşaat veya
tesisata müsaade edilir ve buna dayanılarak usulüne göre yapı izni verilir. Bu
gibi hallerde verilecek müddetin on yıl olması, yapı izni verilmezden önce
belediye encümeni veya il idare kurulu kararının gün ve sayısının on yıllık
müddet için muvakkat inşaat veya tesisat olduğunun, lüzumlu ölçü ve şartlarla
birlikte tapu kaydına şerh edilmesi gereklidir. Muvakkatlık müddeti tapu
kaydına şerh verildiği günden başlar.
Birinci fıkrada sözü geçen bir
parselde, esasen kullanılabilen bir bina varsa bu parsele yeniden inşaat ve
ilaveler yapılmasına izin verilmeyeceği gibi, birden fazla muvakkat yapıya izin
verilen yerlerde dahi bu yapıların ölçüleri toplamı yönetmelikte gösterilen
miktarları geçemez. Bu maddenin tatbikinde kadastral parsel de bir imar parseli
gibi kabul olunur. Plan tatbik olunurken, muvakkat inşaat veya tesisler
yıktırılırlar. On yıllık muvakkatlık müddeti dolduktan sonra veya on yıl
dolmadan yıktırılması veya kamulaştırılması halinde muvakkat bina ve tesislerin
2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre takdir olunacak bedeli
sahibine ödenir
İnşaat, tamirat ve bahçe tanzimi ile
ilgili tedbirler ve mükellefiyetler:
Madde 34 - İnşaat ve tamiratın
devamı ve bahçelerin tanzim ve ağaçlandırılması s ırasında yolun ve yaya
kaldırımlarının, belediye veya valiliklere ve komşulara ait yerlerin işgal
edilmemesi ve buralardaki yeraltı ve yerüstü tesislerinin tahrip olunmaması ve
bunlara zarar verilmemesi, taşıt ve yayaların gidiş ve gelişinin zorlaştırılmaması,
yapı, yol sınırına üç metre ve daha az mesafede yapıldığı takdirde her türlü
tehlikeyi önleyecek şekilde yapı önünün tahta perde veya münasip malzeme ile
kapatılması ve geceleri aydınlatılması, mecburidir. Yapı, yol kenarına
yapıldığı takdirde ilgili idarece takdir edilecek zaruri hallerde yaya
kaldırımlarının bir kısmının işgaline yayalar için uygun geçiş sağlamak ve
yukardaki tedbirler alınmak şartıyla müsaade olunabilir.
Bu gibi hallerde mülk sahibi veya
inşaatı deruhte eden kişi veya kuruluşun sahipleri gelip geçenlere zarar
vermeyecek ve tehlikeyi önleyecek tedbirleri alırlar. Zemin katlarda, dükkan
yapılmasına müsaade edilen yapılarda, yaya kaldırımı ile aynı seviyedeki ön
bahçeleri yayaya açık bulundurulacak, yayaların can emniyetini tehlikeye
düşürecek duvar ve manialar yapılamaz. Bu gibi yerlerde ve parsel hudutlarına
merdiven yapılması zaruri hallerde rıht yüksekliği 0,15 metreden fazla olamaz.
Bina ön cephe hattı ile yol arası ve
tabii zeminin kazılması: Madde 35 - Binaların zemin seviyesi altında kat
kazanmak maksadıyla, bina cephe hattından yola kadar olan kısımda, zeminin
kazılarak yaya kaldırımının seviyesinin altına düşürülmesine müsaade edilmez.
Her ne sebeple olursa olsun evvelce ön bahçeleri yaya kaldırımı seviyesinden
0.50 metreden daha aşağıda teşekkül etmiş bulunan binalarla bu gibi arsaların
sahipleri, gelip geçenlerin emniyetini temin etmek üzere, yol kenarına
yönetmelikle belirtilen veya civarın karakterine göre ilgili idarece tespit
edilen şekilde bahçe duvarı veya parmaklık yapmaya ve gereken emniyet
tedbirlerini almaya mecburdurlar.
Kapıcı daireleri ve sığınaklar:
Madde 36 - Kapıcı dairesi ve sığınak
ayrılması mecburiyeti olan binalarda, bu dairelerin yönetmelikte belirtilen
şart ve ölçüleri havi bulunması lazımdır. Kapıcı daireleri anabina içinde
olabileceği gibi, nizamlara, fen ve sağlık şartlarına aykırı yapılmamak, brüt
40 metrekareyi geçmemek şartı ile bahçenin herhangi bir yerinde veya müştemilat
binaları içerisinde de tertiplenebilir. Bekçi, bahçevan, kaloriferci gibi
müstahdemin ikametine yer ayrılması halinde bu yerlerde de aynı şartlar aranır.
29 ve 30 uncu maddelerdeki hükümler bu maddede sözü geçen daireler hakkında da
uygulanır. Nerelerde ve hangi binalarda kapıcı dairesi ve sığınak ayrılması
gerektiği imar yönetmeliklerinde gösterilir.
Otoparklar: Madde 37 - İmar
planlarının tanziminde planlanan beldenin ve bölgenin şartları ile müstakbel
ihtiyaçlar gözönünde tutularak lüzumlu otopark yerleri ayrılır. Otopark
ihtiyacı bulunan bina ve tesislere lüzumlu otopark yeri tefrik edilmedikçe yapı
izni, otopark tesis edilmedikçe de kullanma izni verilmez. Kullanma izni
alındıktan sonra otopark yeri, plana ve yönetmelik hükümlerine aykırı olarak
başka maksatlara tahsis edilemez. Bu fıkra hükmüne aykırı hareket edildiği
takdirde ilgili idarece yapılacak tebligat üzerine en geç üç ay içerisinde bu
aykırılık giderilir. Mülk sahibi tebligata rağmen müddeti içerisinde gerekli
düzeltmeyi yapmaz ise, belediye encümeni veya il idare kurulu kararı ile bu
hizmet ilgili idarece yapılır ve masrafı mal sahibinden tahsil edilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM Çeşitli Hükümler
Halihazır haritaların, imar
planlarının ve yapı projelerinin hazırlanması ve uygulanması:
Madde 38 - Halihazır harita ve imar
planlarının hazırlanması ve bunların uygulanmasının fenni mesuliyetini;
uzmanlık, çalışma konuları ve ilgili kanunlarına göre, mühendisler, mimarlar,
şehir plancıları deruhte ederler. (Değişik: 26/4/1989 - 3542/2 md.) Yapıların,
mimari, statik ve hertürlü plan, proje, resim ve hesaplarının hazırlanmasını ve
bunların uygulanmasıyla ilgili fenni mesuliyetleri, uzmanlık konularına ve
ilgili kanunlarına göre mühendisler, mimarlar ile görev, yetki ve
sorumlulukları yönetmelikle düzenlenecek olan fen adamları deruhte ederler.
Yıkılacak derecede tehlikeli
yapılar: Madde 39 - Bir kısmı veya tamamının yıkılacak derecede tehlikeli
olduğu belediye veya valilik tarafından tespit edilen yapıların sahiplerine
tehlike derecesine göre bunun izalesi için belediye veya valilikçe on gün
içinde tebligat yapılır. Yapı sahibinin bulunmaması halinde binanın
içindekilere tebligat yapılır. Onlar da bulunmazsa tebligat varakası tebliğ
yerine kaim olmak üzere tehlikeli yapıya asılır ve keyfiyet muhtarla birlikte
bir zabıtla tespit edilir. Tebligatı müteakip süresi içinde yapı sahibi
tarafından tamir edilerek veya yıktırılarak tehlike ortadan kaldırılmazsa bu
işler belediye veya valilikçe yapılır ve masrafı % 20 fazlası ile yapı
sahibinden tahsil edilir. Alakalının fakruhali tevsik olunursa masraf belediye
veya valilikçe bütçesinden karşılanır. Tehlike durumu o yapı ve civarının
boşaltılmasını icabettiriyorsa mahkeme kararına lüzum kalmaksızın zabıta
marifetiyle derhal tahliye ettirilir.
Kamunun selameti için alınması
gereken tedbirler: Madde 40 - Arsalarda, evlerde ve sair yerlerde umumun sağlık
ve selametini ihlal eden, şehircilik, estetik veya trafik bakımından mahzurlu
görülen enkaz veya birikintilerin, gürültü ve duman tevlideden tesislerin
hususi mecra, lağım, çukur, kuyu; mağara ve benzerlerinin mahzurlarının
giderilmesi ve bunların zuhuruna meydan verilmemesi ilgililere tebliğ edilir.
Tebliğde belirtilen müddet içinde tebliğe riayet edilmediği takdirde belediye
veya valilikçe mahzur giderilir; masrafı % 20 fazlasiyle arsa sahibinden alınır
veya mahzur tevlit edenlerin faaliyeti durdurulur.
Arsaların yola bakan yüzleri:
Madde 41 - Belediyeler veya
valiliklerce belirli yollar üzerinde mahzurlu bina bulunan veya binasız
arsaların yola bakan yüzlerinin tayin edilen tarzda kapatılmasına karar vermeye
selahiyetlidir. Bu takdirde gayrimenkulün sahipleri, belediye veya valilikçe
verilen müddet içinde bu yerleri kapatmaya mecburdurlar. Bu mükellefiyete
uyulmaması halinde belediye veya valilikçe gereği yapılarak masrafı arsa
sahibinden tahsil edilir.
Ceza hükümleri: Madde 42 - Ruhsat
alınmadan veya ruhsat veya eklerine veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan
yapının yapı sahibine ve müteahhidine, istisnalar dışında özel parselasyon ile
hisse karşılığı belirli bir yer satan ve alana 500 000 TL.` dan 25 000 000
liraya kadar para cezası verilir. Ayrıca fenni mesule bu cezaların 1/5`i
uygulanır. Birinci fıkrada belirtilen fiiller dışında bu Kanunun 28, 33, 34, 39
ve 40 ıncı maddeleri ile 36 ncı maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen
yükümlülükleri yerine getirmeyen mal sahibine, fenni mesule ve müteahhide 500
000 TL.`dan 10 000 000 liraya kadar para cezası verilir. Birinci ve ikinci
fıkralarda belirtilen fiillerin tekrarı halinde para cezaları bir katı
artırılarak verilir. Yukarıdaki fıkralarda gösterilen cezalar, ilgisine göre
doğrudan doğruya belediyeler veya en büyük mülki amir tarafından verilir.
Bu cezalara karşı cezanın
tebliğinden itibaren yedi gün içinde sulh ceza mahkemesine itiraz edilebilir.
İtiraz, zaruret görülmeyen hallerde evrak üzerinde inceleme yapılarak
sonuçlandırılır. İtiraz üzerine verilen karar kesindir. (1) İlgili idarenin
Cumhuriyet Savcılığı aracılığıyla sulh ceza mahkemesine başvurması üzerine, bu
mahkemelerce ayrıca, yukarıdaki fıkralara göre ceza verilen
--------------------------- (1)Bu fıkra , Ana.Mah`nin 15/5/1997 tarihli ve
E.:1996/72, K.:1996/51 sayılı kararı ile, kararın yayımı tarihi olan 1/2/2001
tarihinden başlayarak altı ay sonra fenni mesuller ve müteahhitler hakkında bir
yıldan beş y ıla kadar meslekten men cezasına da hükmolunur. Bu husustaki
mahkeme kararları ilgili idarelerce Bakanlığa ve meslek mensubunun bağlı olduğu
meslek teşekkülüne bildirilir. Bu maddeye göre belediyelerce verilen cezalar
dolayısıyla tahsil olunan paralar belediye bütçesine irad kaydolunur.
Yürürlükten kaldırılan hükümler: Madde
43 - a) 9/7/1956 tarih ve 6785 sayılı İmar Kanunu ve 1605 sayılı Kanun ile ek
ve değişiklikleri, b) 11 Ocak 1963 tarih ve 141 sayılı Bursa Merkez İlçesindeki
Gedik ve Zeminlerin Tasfiyesine Dair Kanun, 11 c) 28/5/1928 tarih ve 1351
sayılı Kanun (menkul ve gayrimenkulleri, varsa iştirakleri, bütçesi, gelirler
ve personelin özlük hakları ile birlikte Ankara Büyük Şehir Belediye
Başkanlığına bağlanır.) d) 3/6/1937 tarih ve 3196 sayılı Kanun, e) 18/1/1966
tarih ve 710 sayılı Kanun, İle diğer kanunların bu Kanuna aykırı hükümleri
yürürlükten kaldırılmıştır.
